Kanttekeningen spreken mee in Bijbels dagboek
Wie een Bijbelverklaring wil raadplegen, doet er goed aan eerst de kanttekeningen bij de desbetreffende teksten te lezen. Die geven in veel gevallen kernachtig weer waar het om gaat. En niet zelden heeft de toelichting een meditatief karakter. Goed dat er nu een Bijbels dagboek is dat de kanttekeningen laat meespreken.
Eigenlijk is ”Licht op de kanttekeningen” een dagboek als alle andere. Voor elke dag van het jaar is er een Bijbeltekst waarbij predikanten uit (hoofdzakelijk) de Gereformeerde Gemeenten een overdenking schreven. Daarbij is rekening gehouden met het kerkelijk jaar. De meditaties zijn per predikant gegroepeerd rond een persoon of thema uit de Bijbel. Dat geeft structuur aan het dagboek.Het bijzondere aan dit dagboek is echter dat onder de behandelde tekst steeds de bijbehorende uitleg van de Statenvertalers is afgedrukt. De kanttekeningen variëren van zeer korte woordverklaringen, zoals bij Handelingen 9:19 („Spijze. Grieks: voedsel”) tot uitvoerige toelichtingen, zoals bij de meeste teksten uit het Hooglied. In de laatste gevallen moesten de meditaties sterk worden bekort.
Het is positief dat op deze manier de kanttekeningen aandacht krijgen. Bij het ’gewone’ Bijbellezen komen ze immers niet zo gauw in beeld. Terwijl er toch een goudmijn binnen handbereik is. Want de kanttekeningen zijn niet alleen zakelijk-informatief, heel vaak hebben ze ook een uitgesproken meditatief karakter. Bijvoorbeeld de toelichting op Jezus’ woorden tot de Samaritaanse vrouw, waar Hij spreekt over het levende water: „Dat is, levend makende, waarmede bij gelijkenis verstaan wordt de gave des Heiligen Geestes, door welken wij wedergeboren en verkwikt worden ten eeuwigen leven. In zulker voege, dat hoewel wij somtijds wel dorsten naar troost in zware vallen en aanvechtingen, nochtans door deze genade des Heiligen Geestes alzo wederom verkwikt en gesterkt worden, dat wij nimmermeer in wanhoop vervallen, noch verloren gaan.”
Juist daarom zou het mooi geweest zijn wanneer het dagboek in zijn geheel was opgebouwd rond vergelijkbare meditatieve passages. Nu staat de tekstkeuze voorop en is de keus van de kanttekeningen daardoor bepaald. Het resultaat is dat relatief veel kanttekeningen blijven steken op het niveau van de woordverklaring. En dat is jammer, want juist die informatie kan immers heel gemakkelijk in de overdenking worden verwerkt.
Natuurlijk zal het heel lastig zijn om de juiste kanttekeningen te selecteren én daarvan een samenhangend dagboek samen te stellen. Maar het zou zeker de moeite waard zijn het Schriftuurlijk-bevindelijke goud uit deze rijke ader op die manier bloot te leggen en door te geven. In zo’n uitgave zou dan ook een korte inleidende toelichting op de kanttekeningen en de totstandkoming ervan kunnen worden opgenomen. Die ontbreekt in dit dagboek.
Desondanks valt het toe te juichen dat De Ramshoorn in de stortvloed van Bijbelse dagboeken die tegen het eind van het jaar op de markt komen, deze originele uitgave uitbrengt. Daaraan doen de gemaakte kanttekeningen niets af.
Dit dagboek kwam tot stand in overleg met het deputaatschap Bijbelverspreiding van de Gereformeerde Gemeenten. Een deel van de opbrengst is bestemd voor Bijbelverspreiding.
N.a.v. ”Licht op de kanttekeningen”, door ds. E. Bakker (e.a.); uitg. De Ramshoorn, Goes, 2008; ISBN 978 90 7646 676 7; 375 blz.; € 15,95 (per 1 januari 19,95).
