De hersteld hervormde emeritus predikant sprak gisteren voor Solidamentum, vereniging van studerenden op gereformeerde grondslag. De bijeenkomst in de Hoeksteen, de nieuwe kerk van de gereformeerde gemeente in Nederland te Barneveld, had als thema ”Alle dingen naar Zijn wil. Over de voorzienigheid”. Er waren ongeveer 120 studenten aanwezig.Ds. Heikamp vindt het een troost om lijdelijk te mogen zijn in de weg die God gaat. Tegelijkertijd is hij wars van valse lijdelijkheid en zei hij dat de mens de verantwoordelijkheid heeft voor alle daden die hij doet. „Dat betekent dat hij ’s avonds niet in bed kruipt zoals de hond in zijn mand kruipt maar dat hij de plicht heeft om zijn knieën te buigen. Waar de vorm van de godsdienst niet eens wordt gevonden, is het wezen niet aanwezig. We moeten smeken om de genade die God wil schenken en we hebben daarin heilige lijdzaamheid te betrachten. Dan is alles wat God doet goed.”

De predikant betrok in die verantwoordelijkheid ook de keuzes die gemaakt moeten worden. In dit verband zei hij het vreemd te vinden dat ouders op het geboortekaartje van hun kind zetten ”Met dank aan God”, terwijl ze het kind wel laten vaccineren. „Het is de verantwoordelijkheid van de mens om op God te betrouwen. Hoe kunnen mensen dan hun kind laten vaccineren? Dat doen de heidenen.”

Ds. Heikamp vertelde dat hij zelf had geleefd als een heiden, totdat God, toen hij 26 jaar was, in zijn leven kwam. In die tijd brak een polio-epidemie uit en las hij de grote koppen in De Telegraaf, die spotten met een predikant uit Elspeet die tegen vaccinatie was. „Ik wist toen nergens van en had twee kinderen die waren ingeënt, maar ik kreeg toen grote liefde tot die predikant en die mensen en God. Met die goede God ben ik nooit beschaamd uitgekomen.”

Tijdens de forumdiscussie kwam hij op het onderwerp vaccinatie terug. „Ik ben er diep van overtuigd dat het zonde is om te vaccineren, ook al is het in 2008 een bijna achterhaald standpunt in onze kring”, zei hij. „Vaccineren is een heidens denken. Het gaat om goden waar ik geen gebruik van wil maken. Vaccineren is in strijd met Gods voorzienigheid, omdat het gaat om het inbrengen van antistoffen in het lichaam. Ik zal de laatste zijn om de vinger naar mensen uit te steken die op dat punt struikelen, maar ik hoop wel dat die personen op hun schreden terugkeren.”

Drs. J. van Mourik, godsdienstleraar aan het Calvijn College te Goes en docent aan de Cursus Godsdienstonderwijs (CGO) van de Gereformeerde Gemeenten, hield een referaat over de vrije en de geknechte wil. Hij zei dat Augustinus het leerstuk van de vrije genade helder heeft doen schitteren, waar kerkvaders vóór hem nogal eens te veel nadruk legden op de vrije wil van de mens. De synode van Orange nam niet alle stellingen van Augustinus over, waardoor de leer van de vrije wil weer kansen kreeg in de Rooms-Katholieke Kerk. Hij vatte het als volgt samen: „De mens doet zijn best. God doet de rest.” Tijdens de Reformatie is het leerstuk van de vrije genade weer zuiver naar voren gekomen. Luther schreef zijn boek: ”De geknechte wil” tegenover Erasmus’ boek: ”De vrije wil”.

Van Mourik beklemtoonde dat mensen bij het spreken over de genade van God altijd de verantwoordelijkheid van de mens moeten betrekken. Vanuit die verantwoordelijkheid kan iemand zijn omgeving oproepen tot de dienst aan God.

Legden de puriteinen, met name Thomas Boston en de Erskines, niet te veel nadruk op de verantwoordelijkheid van de mens? vroeg een student tijdens de forumdiscussie. Van Mourik: „Zij schrijven niets toe aan de mens en zij spraken niet zo, omdat er iets in de mens zou zijn om het heil te verwerven. Is het niet zo dat zij de verantwoordelijkheid van de mens benadrukten om te wijzen op de waarachtigheid van Gods beloften? Een mens is verantwoordelijk als hij op zo’n grote zaligheid geen acht slaat.”

Een mens is wel geneigd tot het kwaad, maar is er niet toe gedoemd, zei Van Mourik op een andere vraag. „In het leven van mensen gaan wissels om voordat ze tot bepaalde zaken komen. Ze maken keuzes. Het is de volledige verantwoordelijkheid van mensen als ze verloren gaan.”