We staan te wachten voor een rood licht. Voor ons ligt niet een druk kruispunt, maar de militaire versperring tussen Jeruzalem en Bethlehem.Op een bord staat dat we pas mogen komen als de grenspolitie dat zegt. Het wachten biedt de kans het uitgebreide stelsel van wachthokjes, wachttorens en muren goed te bekijken. Bij de controlepost stapt een priester uit zijn auto om de kofferbak te openen. Hij mag doorrijden. Op een muur staan de woorden ”Jeruzalem-Bethlehem, liefde en vrede”. Het is de muur die Israël heeft opgetrokken in verband met een golf van terreuraanslagen, die zes jaar geleden een hoogtepunt bereikte.

De muur is aan Bethlehems zijde rijk aan graffiti, in allerlei kleuren. De leuzen zijn vooral in het Engels. ”Waar is de democratie nu, die de VS beloven?” Sommige slogans zijn religieus: ”Hoe ga je dit verantwoorden op oordeelsdag?” En ”Jezus zal deze muur slechten”. Ook schuttingtaal ontbreekt niet.

In de stad achter de muur zelf lijkt de stemming wat beter dan in voorgaande jaren. Bethlehem verwelkomde dit jaar meer dan 1 miljoen bezoekers. Tot en met Kerst zijn alle 3000 hotelkamers geboekt. De Palestijnse politie bewaakt de orde en het stadsbestuur is er trots op dat de rust is hersteld.

Optimistisch
Samir Hazboun, het hoofd van de Kamer van Koophandel, vertelt dat het grote aantal bezoekers er niet alleen op duidt dat Bethlehem in trek is bij de pelgrims, maar ook bewijs vormt dat zijn stad veilig is.

Hazboun is tamelijk optimistisch over de toekomst. „We hebben momenteel een werkloosheid van 23 procent”, zegt hij. „Dat is een verbetering.” Bethlehem produceert onder meer steen en marmer, olijfhouten kunstvoorwerpen en meubels en textielproducten. Hij zou graag zien dat de werkgelegenheid verder toenam. Drie particuliere investeerders hebben besloten nieuwe hotels te bouwen met in totaal 250 kamers. Vijf Palestijnen volgen in Italië om een cursus in de verbetering van de wijnkwaliteit. Zij gaan werken in de wijnfabriek van het salesianer Cremisanklooster.

Tijdens een internationale donorconferentie in mei werden plannen opgezet om meer investeringen te trekken. Sommige organisaties vinden het riskant hun dollars in de Palestijnse gebieden te steken. Maar de International Finance Corporation van de Wereldbank garandeert dat zij in geval van instabiliteit hun geld niet zullen verliezen.

De Franse president Nicolas Sarkozy heeft gezegd zich te willen inzetten voor een nieuw industrieterrein in Bethlehem. De Fransen gaan betalen voor de infrastructuur. Hij wil nog niet zeggen welke industrieën er komen, want de plannen zijn nog in een vroeg stadium.

Toeristen
Volgens cijfers van het Israëlische ministerie van Toerisme hebben in de eerste negen maanden van 2008 ongeveer 1,1 miljoen toeristen Bethlehem en Jericho bezocht. Het aantal toeristen dat Bethlehem bezocht, is bijna verdubbeld in vergelijking met vorig jaar.

Het jaar 2008 is ook een topjaar voor toerisme in Israël als geheel. Volgens adjunct-directeur Raphael Ben-Hur van het Israëlische ministerie van Toerisme is het aantal toeristen zelfs groter dan in 2000. Twee miljoen van de 2,8 miljoen toeristen zijn christenen. Gedurende de Kerst zullen 60.000 christenen Israël en de Palestijnse gebieden bezoeken. Velen zullen kerkdiensten bijwonen in Bethlehem en Nazareth.

Ben-Hur wijst erop dat de helft van de terroristen die de afgelopen jaren in Israël aanslagen hebben gepleegd, via Bethlehem Israël binnenkwam. Ondanks de veiligheidsbarrière maken steeds meer toeristen de tocht van Jeruzalem naar Bethlehem.

Luitenant-kolonel Eyad Sirhan van het burgerbestuur van het leger heeft laten weten dat soldaten bij de controleposten tussen Jeruzalem en Bethlehem speciale instructies hebben gekregen over „correct gedrag.” Vanaf zaterdag zullen 15.000 christenen uit Bethlehem en andere plaatsen in de Palestijnse gebieden toestemming krijgen Israël te bezoeken. De vergunning is een maand geldig en wordt in samenwerking met de kerken en de Palestijnse Autoriteit aan Palestijnse christenen verstrekt.

Ben-Hur zegt dat de gevolgen van de wereldwijde economische crisis nog niet te zien zijn. „Pelgrims komen ook in tijden van crises in economie en veiligheid. We verwachten niet dat de crisis drastische gevolgen zal hebben.”

Onderdrukking
De weg naar het gouvernementsgebouw van het district Bethlehem voert langs het Kribbeplein. Het verkeer kruipt langs de winkeltjes, sommige met een kerstman of kerstdecoratie in de etalage. De gemeente en particulieren hebben speciale verlichting en versieringen aangebracht. Hoogtepunt van de feestelijkheden zijn de intocht van de Latijnse patriarch op 24 december en de mis in de Sint-Catherina in de nacht van 24 op 25 december.

Het bestuursdistrict Bethlehem omvat tien gemeenteraden, drie vluchtelingenkampen en vele dorpsraden en telde in 2007 ruim 188.000 inwoners. Gouverneur Salah Tamari neemt plaats in een zaal voor een enorme poster van de islamitische Rotskoepel in Jeruzalem en de Geboortekerk in Bethlehem. Van verhalen over onderdrukking van christenen door radicale moslims in de Palestijnse gebieden wil hij niets horen. Deze berichten duiken regelmatig op in de pers en sommige christen-Palestijnen praten erover als het gesprek off the record is.

„Ik geloof dat dat allemaal kletsverhalen zijn”, zegt Tamari. Hij vertelt dat moslims tijdens aanvallen van radicale groepen zelfs kerken in bescherming namen en dat een aantal christenen in Bethlehem omkwam door het geweld van het Israëlische leger. Gematigde moslims en christenen hebben in de radicale Palestijnen dezelfde tegenstanders, onderstreept hij.

Tamari, een moslim die zich rekent tot de harde kern van Fatah en de PLO, bepleit een tweestatenoplossing. De Palestijnse inwoners van Bethlehem klagen over het gebrek aan bewegingsvrijheid ten gevolge van de muren, hekken en militaire controleposten, geeft hij aan. Maar in het geval van de vorming van een Palestijnse staat zal er toch ook een grens met Israël zijn, die mogelijk nog moeilijker te passeren is dan de huidige?

„Als wij praten over een Palestijnse staat, spreken we over normalisatie van relaties”, antwoordt Tamari. „We hebben het niet over een staat in een vacuüm. We praten over een model dat Israël veiligheid biedt. De veiligheid van de Israëliërs wordt niet alleen deel van de overeenkomst, maar van onze ethiek. Dat is hoe ik vrede zie. Maar we willen geen enclave of een gettostaat die vol is van bitterheid en haat. We willen een staat die graag samenwerkt met Israël. Dat betekent ook dat we vrije toegang willen hebben tot onze buurlanden.”

Klik hier voor de weblog van Alfred Muller over gesprekken met Palestijnse christenen in Bethlehem.