Wetenschap bestrijkt slechts deel werkelijkheid
Wie vanuit een wetenschappelijke benadering een standpunt over de hele werkelijkheid inneemt, overschrijdt de grenzen van de wetenschap, reageert prof. dr. J. H. van Bemmel op het artikel van dr. Gerdien de Jong.
Dr. De Jong schrijft: „De historiciteit van Adam komt in aanvaring met de wetenschap. De genetica laat zien dat de mensheid nooit uit twee personen bestaan heeft. (…) Dit maakt de theologie schatplichtig aan de biologie. (…) De wetenschap heeft ontdekt dat (…) alle soorten, inclusief de mens, een gezamenlijke afstamming delen en dat de menselijke bevolking niet te reduceren is tot twee voorouders.”Menig wetenschapper overschat het vermogen van de wetenschap. Een wetenschappelijke visie is principieel beperkt tot dat domein van de werkelijkheid dat wij tot object van ons onderzoek maken. Buiten dat domein heeft de wetenschap geen recht van spreken. De wetenschap is naar haar aard dus beperkt en voorlopig.
Overschrijding van de grenzen van een wetenschappelijk domein geeft aanleiding tot verwarring; daarvan zijn er voorbeelden te over. Dat geldt onder meer de fysica en de biologie. Een geloofsvisie omvat in principe de hele werkelijkheid, maar ook hier kennen wij „ten dele” (1 Kor 13:9,12). Ook hier kan overschatting tot verwarring leiden.
Wanneer er conflicten zijn tussen geloof en wetenschap -als bijvoorbeeld de genetica stelt dat de mensheid nooit uit twee personen heeft bestaan- dan komt dat door verschillen in onze theologische of wetenschappelijke uitgangspunten, onze eindige kennis, en niet of gedeeltelijk juiste interpretaties van waarnemingen in de werkelijkheid. Die zijn trouwens zelf ook beperkt; wij zien slechts wat onze zintuigen, al dan niet versterkt met instrumenten, doorlaten.
Ik vermijd daarom vanuit een wetenschappelijke benadering een standpunt over de hele werkelijkheid in te nemen. Bovendien was ik er niet bij toen al het zijnde tot stand kwam (Job 38). Dat God Adam schiep als de eerste mens geloof ik omdat Christus de laatste Adam wordt genoemd (1 Kor 15:45). Waarnemingen in de levende natuur versterken alleen maar mijn geloof dat God de hand had en heeft in alles wat bestaat.
De auteur is emeritus hoogleraar medische informatica en oud-rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam.