Het was volgens een deskundige die het wapen op de televisie zag waarschijnlijk een Russische SS16 ”Strela”-raket, beter bekend onder de Amerikaanse benaming SAM-7. De Israëli’s gaan ervan uit dat er twee raketten van dit type zijn afgevuurd op het chartervliegtuig van de Israëlische maatschappij Arkia.

De vraag of de burgerluchtvaart zich inspant om toestellen tegen raketten te beschermen, is na de aanslag in Mombassa in Israël weer actueel geworden. Een functionaris van de afdeling veiligheid van het Israëlische ministerie van Transport gaf vrijdag in The Jerusalem Post geen uitsluitsel. „Er zijn dingen die we vandaag kunnen doen, maar het is beter er niet over te praten.”

Hij zei wel dat er binnen een jaar tijd een proef wordt uitgevoerd door de raketmaker Rafael. Een mechanisme om verkeersvliegtuigen tegen een luchtdoelraket te beschermen, moet nog worden getest door de fabriek Rafael. Er is al zo’n twee jaar aan gewerkt. Een ander dagblad, de Yedioth Ahronoth, schreef vrijdag dat het daarbij gaat om een mechanisme dat radargeleide raketten uit hun koers brengt en dat geschikt wordt gemaakt wordt voor de burgerluchtvaart.

De Israëlische hoogleraar en ex-medewerker van de geheime dienst Yigal Eyal zei dat er al sinds de jaren zeventig aan zo’n afweersysteem wordt gewerkt. Eyal acht het mogelijk dat er donderdag een succesvol afweersysteem is toegepast. Een zegsman van de chartermaatschappij Arkia zei enkel dat de Israëlische „veiligheidsvoorzieningen de beste ter wereld zijn.” Arkia is een particuliere luchtvaartmaatschappij, maar de geheime dienst is voor de veiligheid verantwoordelijk, net als bij het staatsbedrijf El Al.

Het is volgens militaire bronnen in Israël ook goed denkbaar dat de daders zelf verkeerd schoten of een gebrekkige raket afvuurden. De hypermoderne technologie waar de Israëlische kranten over speculeren, zou bij een stokoude Strela of SAM-7 weinig uithalen. De antieke raket is niet radargeleid, maar zoekt de warmte van de motor. Ze werd onder meer in de Arabisch-Israëlische oorlog van 1973 veel gebruikt in het Midden-Oosten. Oudere modellen zijn onbetrouwbaar en kunnen al uit de koers raken door de hitte van de grond.

De theorie van een afweermechanisme aan boord wordt anderzijds gevoed door het feit dat een van de twee Arkia-vliegtuigen van het type Boeing 757-300 in mei het vliegtuig was waar premier Sharon mee naar Wash ington ging. Arkia wilde niet laten weten welke van de twee toestellen donderdag naar Kenia is geweest. Een Israëlische generaal heeft bevestigd dat afweersystemen op speciale toestellen worden gezet, maar niet op gewone verkeersvliegtuigen.

Het is gecompliceerd en erg duur om afweermechanismen die bij militaire missies gebruikelijk zijn in verkeersvliegtuigen te plaatsen. Het is echter in beginsel geen enkel probleem om die systemen in wat voor vliegtuig dan ook in te bouwen, zonder dat de capaciteit van dat civiele toestel wordt beperkt.

De basis voor de afweer is volgens een deskundige de snelle herkenning met technische middelen van het projectiel dat nadert. Dan kunnen tegenmaatregelen worden genomen. In bepaalde gevallen zijn dat simpele stuurmanoeuvres van de piloot. Bij geavanceerde raketten moeten afweermechanismen worden ingeschakeld. Dat zijn pogingen de radar van een radargeleide raket te verstoren. Bij warmtezoekende infrarode projectielen moet een warmtebron worden uitgezet die het projectiel afleidt en laat ontploffen buiten het bedreigde toestel.