„Cellen van 1,5 bij 3 meter moeten vijf gedetineerden herbergen; smalle en stinkende cellen met een open wc; muren waarvan het stucwerk afbrokkelt; onvoldoende beschikbaarheid van medicijnen; keukens die de warendienst zou sluiten en gebrek aan matrassen, beddengoed en dekens.” Een inspecteur van de vakbond van bewakingspersoneel diende vorige week een aanklacht in nadat hij de gevangenissen in de Zuid-Italiaanse regio Apulië had bezocht.Geen wonder dat de gezondheidssituatie van de 55.000 gedetineerden in Italië -niet alleen in Apulië- te wensen over laat. Er is zelfs heel veel mis, blijkt na een onderzoek van de commissie justitie die is ingesteld door de Italiaanse Senaat. De onderzoeksresultaten werden in november bekendgemaakt. Een op de vijf gedetineerden is verslaafd (tegenover 2 procent van de Italiaanse bevolking), een op de zes heeft gebitsproblemen en eenzelfde aantal kampt met botontkalking. De lijst met klachten is lang.

Ook het aantal hiv-positieve gevangenen -2 procent- ligt veel hoger dan het aantal mensen met een hiv-besmetting buiten de gevangenismuren, en dan moet nog in aanmerking worden genomen dat maar 35 procent van de gevangenen zich aan een hiv-test laat onderwerpen. De medewerking van de kant van de gedetineerden is klein omdat seropositieve gevangenen door verbeterde therapieën niet meer -zoals in het verleden het geval was- automatisch worden vrijgelaten.

Conclusie van het onderzoek: slechts 20 procent van de gevangenispopulatie is gezond. Een van de oorzaken van de slechte toestand is dat de gevangenissen -205 in totaal- veelal ondergebracht zijn in oude en slecht onderhouden gebouwen. Jaarlijks budgetteert de overheid niet meer dan 84 miljoen euro. Er is een tekort aan personeel. Slechts twee gevangenissen beschikken over een klein ziekenhuis, waarvan de ene -in Rome- gesloten is.

Bijna de helft van de gevangenisbevolking in Italië (23.000 personen) kwam twee en half jaar geleden door een generaal pardon op vrije voeten. De bedoeling was iets te doen aan de overbevolking en het daardoor weinig humane leefklimaat in gevangenissen. Dat heeft de situatie -in penitentiair opzicht- tijdelijk verbeterd, maar nu zijn de gevangenissen weer bijna even vol als in 2006. Onder de gedetineerden zijn veel recidivisten. Er zijn meer gevangenen, zo’n 15.000 mensen, dan er officieel capaciteit is. In de tijd dat het wat rustiger was in de penitentiaire inrichtingen is er niet aan nieuwe huisvesting gewerkt.

Italië is mogelijk ook wat hardvochtiger aan de gevangenispoort dan landen in Noord-Europa. Zo zit op Sardinië een man van 82 jaar gevangen -hij heeft nog drie jaar voor de boeg- zonder dat er is nagedacht over speciale ouderenzorg of de mogelijkheid dat hij thuis zijn straf uitzit. Op hetzelfde eiland zit een man met flink overgewicht (260 kilo) al lange tijd in voorarrest zonder dat er bijzondere voorzieningen voor hem zijn getroffen.