Dat stelt ir. Armagan Albayrak, universitair docent aan de Faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft, op grond van onderzoek in de operatiekamers van 36 ziekenhuizen waarop zij dinsdag 16 december promoveert.Ongeveer 20 procent van alle chirurgische ingrepen betreft tegenwoordig een kijkoperatie (laparoscopie). Volgens Albayrak is de snelle opmars van deze operatiemethode gedurende de laatste jaren niet gepaard gegaan met de benodigde ergonomische aanpassingen op de operatiekamers.

De monitoren waarnaar de chirurgen kijken en waarop ze hun verrichtingen volgen en sturen, staan volgens de promovenda niet op een trolley. De monitoren zijn daardoor niet op ooghoogte instelbaar. Ook de operatietafels voldoen niet om de chirurg voor lange tijd in een goede houding te laten opereren.

„Dat leidt tot fysieke klachten bij operateurs”, aldus Albayrak. Daarom ontwierp ze een borststeun die het opereren voor chirurgen comfortabeler moet maken. Chirurgen trekken volgens haar niet zo snel aan de bel als het om ergonomische problemen gaat. „Ze doen uiterst geconcentreerd hun werk en vergeten daarbij in welke houding ze dat doen. Ze krijgen er pas erg in als ze nek- of rugklachten krijgen”, aldus Albayrak.

De oorzaak van de slechte ergonomie wijt ze voor een deel aan de leveranciers. „Die luisteren in het algemeen te weinig naar de wensen van chirurgen en weten te weinig van wat er in de praktijk speelt op een operatiekamer.” Voor haar onderzoek heeft Albayrak niet met de industrie samengewerkt. Niettemin constateert ze dat er sprake is van een kloof tussen de medische en de technische wereld.

De beeld- en lichtintensiteit van monitoren varieert volgens de promovenda enorm. Chirurgen raken echter aan de slechte beeldkwaliteit gewend, waardoor ze niet aan de bel trekken. Hoewel deze situatie van invloed kan zijn op de kwaliteit van de ingrepen, heeft ze geen onderzoek gedaan naar feiten die dat bevestigen.

Kijkoperaties hebben de laatste jaren massaal hun intrede gedaan in operatiekamers. Bij deze zogenoemde minimaal invasieve ingrepen, wordt geen gewone open chirurgie toegepast. Dat heeft vele voordelen voor de patiënt: minder pijn en kortdurend ziekenhuisverblijf. Bij een kijkoperatie in de buik (laparoscopie) hoeft de buik niet opengemaakt te worden. De chirurg maakt twee tot drie kleine gaatjes in de buik. Via het ene wordt de buikholte gevuld met gas. Door de andere gaatjes wordt met instrumenten de kijkoperatie uitgevoerd. De chirurg kijkt tijdens de ingreep naar een beeldscherm.