De onverwachte gezamenlijke militaire operatie is het antwoord op de derde weigering van rebellenleider Joseph Kony enkele weken geleden om een vredesovereenkomst met Uganda te tekenen. De vredesbesprekingen leken de afgelopen twee jaar veelbelovend, maar leverden uiteindelijk weinig op. Zolang de arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof in Den Haag tegen hem en enkele van zijn topcommandanten niet worden ingetrokken, weigert Kony zijn handtekening te zetten.De operatie staat onder leiding van het Ugandese leger, dat zondagochtend met gevechtsvliegtuigen en helikopters een bombardement uitvoerde. De Ugandese regeringskrant New Vision schreef dat de Amerikaanse regering en andere westerse landen het militaire optreden steunen.

Het is nog niet precies bekend hoe grootschalig de militaire actie is. Volgens een verklaring van het Ugandese leger zijn vlak voor het weekend grondtroepen, artillerie en zelfs paratroepen ingevlogen. Dat zou duiden op een grote actie. Het is nog onbekend hoeveel doden en gewonden er zijn gevallen. Ook is nog niks bekendgemaakt over het lot van Kony.

De presidenten van Uganda, Congo en de federale regering van Zuid-Sudan zinspeelden de afgelopen maanden al enkele malen op militaire actie als Kony zou blijven weigeren om het vredesverdrag te tekenen. Toch kwam de aanval zondag onverwacht. Het leek er de afgelopen weken juist op dat de LRA met rust gelaten werd, ondanks dat de rebellen het afgelopen halfjaar stadjes en dorpen in de Democratische Republiek Congo hadden aangevallen en daarbij inwoners hadden gedood en enkele honderden tot duizend burgers hadden ontvoerd.

De afgelopen twintig jaar hebben de rebellen strijd gevoerd tegen de Ugandese president Yoweri Museveni. Het doel van de strijd werd echter steeds onduidelijker. Joseph Kony vond dat hij onvoldoende steun kreeg van zijn eigen Acholistam en liet daarom zijn manschappen burgers aanvallen.

De LRA werd berucht door zijn strategie om burgers te ontvoeren, onder wie veel kinderen. Tienduizenden ontvoerde mannen en vrouwen werden gedwongen met de rebellen mee te vechten en gruweldaden uit te voeren. Vrouwen en meisjes worden seksueel misbruikt door commandanten.

De plattelandsbevolking van het noorden van Uganda ontvluchtte de dorpen en ging wonen in vluchtelingenkampen. Velen verblijven daar nu nog steeds, ondanks de vredesbesprekingen. In de kampen heerst veel onrust sinds het nieuws over de aanval zondagochtend bekend werd. Mensen zijn bang dat de militaire actie mislukt en dat de rebellen een nieuwe terreurcampagne beginnen.

Het Ugandese leger slaagt er nog niet in om de onrust weg te nemen. Volgens legerwoordvoerder Paddy Ankunda heeft het leger al enkele jaren geleden alle rebellen honderden kilometers de grens over gedreven en kunnen de rebellen nooit meer terugkeren. Inwoners van de kampen brengen daartegen in dat de rebellen te voet zijn vertrokken en ook weer lopend terug kunnen keren.

De rebellen houden zich op dit moment op in het zeer afgelegen en uiterst ontoegangkelijke grensgebied van Congo, Zuid-Sudan en de Centraal-Afrikaanse Republiek. Inwoners daar maken zich grote zorgen over de eventuele gevolgen van de aanval. Er zijn het afgelopen halfjaar al 50.000 mensen op de vlucht geslagen. Als het lukt om Kony dood of levend te pakken te krijgen, lijkt er eindelijk rust te komen voor de geplaagde burgers. Maar als het een langdurige strijd wordt, dreigen opnieuw gewone burgers het grootste slachtofer te worden.

KAMPALA (ANP) - Het Verzetsleger van de Heer (Lord’s Resistance Army, LRA) vecht al ruim twintig jaar tegen de regering van Uganda. De groepering staat onder leiding van Joseph Kony, die samen met medeplichtigen door het Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC) wordt gezocht. Een aantal feiten over het LRA.

ONTSTAAN: De terreurgroep LRA zegt zich door christelijke principes te laten inspireren. De beweging ontstond nadat de toenmalige president Tito Okello in 1986 werd verdreven door troepen die loyaal waren aan Yoweri Museveni, het huidige staatshoofd van Uganda. Een groep verslagen aanhangers van Okello vluchtte naar het noorden en vormde daar een strijdgroep tegen Museveni. Die groepering stond onder leiding van de inmiddels overleden zelfbenoemde priesteres Alice Lakwena, die in 1987 naar Kenia vluchtte. Haar aanhangers hergroepeerden zich onder haar neef Joseph Kony in het LRA.

STRIJD: De groepering van Kony vocht aanvankelijk vooral tegen het regeringsleger. In de loop der jaren werden echter ook steeds meer burgers het slachtoffer van het LRA-geweld. De oorlog die Kony ontketende, eiste tienduizenden mensenlevens en joeg bijna 2 miljoen mensen op de vlucht. Volgens de VN heeft Kony’s bende ongeveer 25.000 kinderen ontvoerd om hen in te zetten als seksslaaf, kindsoldaat of dwangarbeider.

INTERNATIONALISERING: Het LRA was in de beginjaren voornamelijk actief in de noordelijke Ugandese districten Kitgum en Gulu. In de afgelopen jaren breidde het LRA de gewelddadige activiteiten uit naar andere districten en naar het zuiden van Sudan en de provincie Ituri in het noordoosten van de Democratische Republiek Congo.

INTERNATIONAAL STRAFHOF: Het Internationaal Strafhof in Den Haag zoekt Kony en enkele andere LRA-kopstukken op verdenking van oorlogsmisdaden. Een aanklacht tegen Kony hangt als het zwaard van Damocles boven het vredesoverleg tussen de Ugandese regering en de rebellen. Het LRA eist dat het ICC de aanklacht tegen Kony intrekt. Eerder willen de LRA-strijders geen vredesakkoord tekenen.