De Rooms-Katholieke Kerk verzet zich „moedig tegen alle praktijken die leiden tot ernstige en onrechtvaardige discriminatie tegen ongeboren mensen, die de waardigheid van een persoon hebben.”Dat is het centrale thema in de instructie ”Dignitas Personae” (Over de waardigheid van de persoon), die de Congregatie voor de Geloofsleer gisteren in Vaticaanstad heeft gepresenteerd. Het uiterst gedetailleerde document gaat over medisch-ethische kwesties rond de voortplanting, het experimenten met menselijke embryo’s en het veranderen van menselijk DNA.

Het document is een update van de voorlaatste instructie, ”Donum Vitae”, die de Vaticaanse afdeling voor geloofsvraagstukken onder leiding van toen nog kardinaal Joseph Ratzinger in 1987 uitbracht. In de afgelopen decennia zijn nieuwe biomedische technologieën ontwikkeld waarop het Vaticaan zich genoodzaakt voelt antwoord te geven.

Menselijk klonen is „intrinsiek ongeoorloofd” omdat er geen verband is met de daad van „wederzijdse zelfgave” van de huwelijkspartners. „Dit leidt tot manipulatie en misbruik”, stelt de instructie.

Klonen omwille van de voortplanting „zou dit aan het daaruit ontstane individu een voorbeschikte genetische identiteit opleggen.” Dit wordt gezien als een vorm van biologische slavernij.

Therapeutisch klonen is volgens het document „nog erger, omdat embryo’s creëren met de bedoeling ze te vernietigen volledig onverenigbaar is met de menselijke waardigheid.”

Handelingen waarbij embryo’s worden blootgesteld en het risico lopen beschadigd te raken of verloren te gaan, is onaanvaardbaar.

Net zoals in ”Donum Vitae” wordt in ”Dignitas Personae” in-vitrofertilisatie genoemd als een methode waarbij doelbewust embryo’s worden vernietigd. Volgens het document gaat 80 procent van de gebruikte embryo’s daarbij verloren. Embryoreductie, waarbij overtollig geachte embryo’s in de baarmoeder worden gedood, wordt in de instructie „een opzettelijke selectieve abortus” genoemd, en wordt daarom afgewezen.

Het document noemt ook de praktijk laakbaar waarbij een menstruatie wordt opgewekt om een ingenesteld embryo verloren te laten gaan. Het vernietigen van embryo’s na selectie leidt tot discriminatie, stelt het document. „Op andere momenten in de geschiedenis is er discriminatie geweest op grond van ras, godsdienst of sociale status. Vandaag de dag is er echter een niet minder ernstige en onrechtvaardige vorm van discriminatie die leidt tot het niet erkennen van de ethische en legale status van mensen die lijden aan ernstige ziekten of handicaps.”

„Het ingrijpen in DNA van lichaamscellen voor therapeutische doeleinden noemt de instructie in principe moreel geoorloofd” omdat zulke handelingen erop gericht zijn de genetische samenstelling van de patiënt te herstellen. Maar men waarschuwt van tevoren vast te stellen of de te behandelen persoon niet zal worden blootgesteld aan buitensporig gevaar.

Het gebruik van genetische technologie voor andere doeleinden dan medische behandeling (bijvoorbeeld om veranderingen tot stand brengen met de veronderstelde bedoeling de ”genpool” -het beschikbare genetische materiaal- te verbeteren en te versterken) is niet toegestaan. Het Vaticaan is ook tegen een zeker gebruik van stamcellen. „Het verkrijgen van stamcellen van een levend menselijk embryo veroorzaakt onveranderlijk de dood van het embryo en is derhalve ernstig ongeoorloofd.”

Maar methoden die geen ernstige schade berokkenen aan het subject, waarvan de stamcellen genomen zijn, moeten als geoorloofd worden beschouwd.