Ondanks de vroege afloop van hun top in Brussel hebben de EU regeringsleiders achter de schermen stevige, nachtelijke robbertjes met elkaar gevochten voordat ze gisteren overenstemming bereikten over de klimaatmaatregelen.Het eindresultaat is „historisch”, zeiden Sarkozy en de Nederlandse premier Balkenende. Het ambitieuze klimaatplan heeft drie doelen: in 2020 moet de CO2 uitstoot met 20 procent zijn teruggedrongen, moet er 20 procent minder energie worden verbruikt en moet 20 procent van de energie komen uit duurzame bronnen, zoals windenergie.

De uitwerking daarvan resulteert volgens Balkenende in een „geloofwaardig maatregelenpakket dat klimaatverandering effectief zal tegengaan” en waarmee de EU volgend jaar op de internationale klimaattop in Kopenhagen goed voor de dag kan komen. Zo hebben bedrijven straks een vergunning nodig om het milieu te mogen vervuilen. Energiebedrijven moeten die zogeheten emissierechten voor de uitstoot van CO2 kopen via een veilingsysteem. De industrie krijgt die rechten gratis, maar niet vrijblijvend. De bedrijven moeten volgens Balkenende flink aan de slag om milieuvervuiling te beperken.
Op aandringen van Nederland is in het klimaatakkoord afgesproken dat de EU 3 ton beschikbaar stelt voor proefprojecten voor ondergrondse CO2 opslag. Nederland heeft twee projecten op stapel staan.
Staatssecretaris Timmermans voor Europese Zaken zei dat het nog een hele toer was geweest om alle EU lidstaten op één lijn te krijgen. „Sommige landen zijn over hun schaduw heengestapt en hebben leiderschap getoond.”

De milieubeweging is zeer ontevreden over het Europese klimaatplan. „De EU heeft haar leiderschapsrol niet waargemaakt”, aldus Willem Verhaak van Milieudefensie. „Met het huidige voorstel stoot de EU in 2020 nauwelijks minder broeikasgassen uit dan nu. De rest wordt afgekocht buiten Europa. Daar komt bij dat er de komende 10 jaar maar een klein deel van de emissierecht wordt geveild en er geen geld wordt gereserveerd voor ontwikkelingslanden. De Unie heeft zich ongeloofwaardig gemaakt door deze mislukking.”

De EU regeringsleiders hebben op hun top in Brussel ook overeenstemming bereikt over een economisch herstelplan van 200 miljard euro. Hiervan dragen de EU lidstaten het leeuwendeel bij: 170 miljard. De Europese Commissie en de Europese Investeringsbank nemen de resterende 30 miljard voor hun rekening.

Het EU herstelplan is te vergelijken met een economische gereedschapskist, waaruit de lidstaten naar believen kunnen putten. Zo kunnen ze belastingen verlagen of de aanleg van wegen of andere grote projecten naar voren halen.

De landen worden geacht een kleine 1,5 procent van hun bruto binnenlands product (bnp) in economische stimuleringsmaatregelen te steken, maar daarbij gelden geen verplichtingen. Nederland heeft al enkele weken geleden een pakket van zo’n 6 miljard euro gepresenteerd. Dat bevat deels beleid dat al in de pijplijn zat, zoals de verlaging van de ww premie.

EU voorzitter Sarkozy stelde dat het Stabiliteitspact „blijft gelden.” Het pact moet „onmiddellijk na de kredietcrisis” weer worden toegepast. Hij zei dat bij de besprekingen „iedereen water in de wijn heeft gedaan, ook Balkenende.” De premier ontkende dat. „Sommige lidstaten wilden het pact opzij zetten”, lichtte hij toe. „Dat hebben wij weten te voorkomen. Landen mogen tijdelijk een hoger begrotingstekort hebben dan 3 procent van hun bnp, maar ze moeten zo snel mogelijk weer onder die grens zien te komen.”

In maart zullen de EU ministers van Financiën verder praten over een eventuele btw verlaging voor milieuvriendelijke diensten. Volgens Balkenende kon daarover nog geen besluit worden genomen omdat eerst de gevolgen van die maatregel in kaart moeten worden gebracht. Aan welke „groene diensten” precies wordt gedacht, is onduidelijk.

Ook voor het derde dossier –het Ierse nee tegen het Verdrag van Lissabon– vonden de EU regeringsleiders in Brussel een oplossing. Ierland, en alle andere lidstaten, behouden hun eigen Eurocommissaris. Ierland organiseert eind volgend jaar weer een referendum. „Het Lissabonproces krijgt een nieuwe start”, aldus Sarkozy. Hij zei dat de toezeggingen aan Ierland –eigen Eurocommissaris, militaire neutraliteit, autonomie op gebied van belastingen en medisch ethische thema’s– bij de toetreding van Kroatië tot de EU officieel worden vastgelegd in een protocol.
”, zeiden Sarkozy en de Nederlandse premier Balkenende. Het ambitieuze klimaatplan heeft drie doelen: in 2020 moet de CO2-uitstoot met 20 procent zijn teruggedrongen, moet er 20 procent minder energie worden verbruikt en moet 20 procent van de energie komen uit duurzame bronnen, zoals windenergie.