Juni 2003. „Everhard Zwart is de eerste Nederlandse organist die zich laat zien. Zaterdag presenteert hij in Schiedam de eerste Nederlandse orgel-dvd. Hij is op deze digitale videodisc niet alleen te horen maar ook te zien”, aldus deze krant. „Mensen die over een dvd-speler en over een tv of een computerscherm beschikken, kunnen Zwarts verrichtingen achter de klavieren van het orgel in de Grote Kerk van Dordrecht volgen.”De productie van de dvd had wel wat voeten in aarde, erkent Zwart. „Het opnemen van een dvd gaat heel anders dan het opnemen van een cd. Er lopen sowieso veel meer mensen rond. Bij een cd-opname is het mogelijk om minder geslaagde passages te vervangen, maar bij de dvd-opname lukt dit niet, omdat beeld en geluid overeen moeten stemmen. De opname vergde daarom extra concentratie. Je legt jezelf extra druk op omdat in beeld is wat je doet: de techniek moet goed en foutloos zijn en er moet natuurlijk ook muziek gemaakt worden.”

Inmiddels zijn we vijf jaar verder. Een dvd-speler heeft niemand meer nodig, want op bijna elke computer zit er een. En de extra spanning en inzet en kosten die een dvd-opname vraagt boven een cd-productie, schijnen niemand meer te weerhouden. Wie maakt er tegenwoordig eigenlijk geen dvd?

De rubriek dvd’s in de bekende catalogi dijt dan ook met het jaar uit. Blijkbaar is het in de gereformeerde gezindte alom geaccepteerd dat mensen naar films kijken waarop te zien is hoe musici -ik beperk me even tot die scene- bezig zijn.

Wat krijgen we voorgeschoteld? Willemijn uit Urk die op de leukste plekjes in Nederland zingt. Het Urker Mannen Ensemble dat de ”Friesche Elf Stedentocht” maakt en daarbij in Hindeloopen ”Down by the riverside” zingt en op de Zuiderzeedijk van Workum ”Tiritomba”. Deze zomer zijn de mannen overigens naar IJsland geweest voor dvd-opnamen.

Peter Wildeman is live vanuit Zaltbommel te volgen, en geeft tevens een rondleiding door het nieuwste Van den Heuvelorgel. Bariton Piet Baarssen stapt in een bootje met twee (van zijn?) kinderen om deinend op de golven ”Van U zijn alle dingen” te zingen. En Sander van Marion speelt ”O eeuw’ge Vader, sterk in macht” in Den Haag, terwijl hij elders de vuurtoren beklimt en uitkijkt over zee.

We kijken organisten op hun vingers en zangers diep in hun kelen - in veel gevallen weinig inspirerend. We bekijken de toren van de Haarlemse Bavo terwijl binnen Jos van der Kooy virtuoos zit te spelen - dat láátste wil ik natuurlijk zien. We zien het Urker visserskoor Crescendo Psalm 108 zingen buiten bij een kerk - het geluid is echter duidelijk binnen opgenomen. Hier en daar wordt het playbacken al te duidelijk… En beeld en geluid lopen niet altijd even gelijk…

Trilden m’n vingers vijf jaar geleden nog van spanning als ik een dvd in m’n laptop stopte, tegenwoordig slaak ik een diepe zucht als er weer zo’n schijfje op m’n bureau belandt. Het is allemaal zo vermoeiend. En het voegt in veel gevallen zo weinig toe.

Ik verlang terug naar de tijd van de lp’s. Toen je twee keer twintig minuten met de hoes op je schoot zat, afwisselend turend naar koor of orgel op de voorkant en dirigent of organist op de achterzijde. En intussen draaide je de plaat grijs.

Ik ben bang dat de dvd een ander lot beschoren is. Eén keer bekijken is wellicht grappig, maar een tweede of derde keer komt er waarschijnlijk nooit. Daarvoor pak je de cd, die ook in het hoesje zit.

Misschien staan muziek en bewegende beelden toch wat op gespannen voet met elkaar.

Reageren aan scribent? Beeldenstorm@refdag.nl.