Het kabinet is alsnog bereid om 550 miljoen euro uit te trekken om het spaarloon deels overeind te houden. Volgens de vakcentrale FNV bleek dit woensdagavond. De onderhandelingen voorafgaande aan het najaarsoverleg duurden woensdag urenlang. Ze werden afgebroken zonder overeenstemming over twee andere heikele onderwerpen. Die betreffen afspraken over de gesubsidieerde arbeid en de positie van langdurige minima. Deze twee onderwerpen werden doorgeschoven naar het overleg vanmorgen.

Minister Hoogervorst van Financiën liet de Tweede Kamer twee weken geleden nog weten 422 miljoen euro te willen uittrekken voor het gedeeltelijke behoud van het spaarloon. De vakbeweging reageerde teleurgesteld en verbaasd, omdat minister De Geus van Sociale Zaken kort daarvoor een bedrag van maximaal 550 miljoen euro zou hebben toegezegd. Dat geld is nu alsnog op tafel gekomen, aldus de FNV-woordvoerder.

Het extra geld zou volgens bronnen in Den Haag voor een deel afkomstig zijn uit een reservering voor lastenverlichting en voor een deel uit een potje van het ministerie van Sociale Zaken.

Aan de onderhandelingstafel zaten gisteravond vertegenwoordigers van de vakbeweging, de werkgeversorganisaties en ambtenaren van de betrokken ministeries. Het feitelijke najaarsoverleg wordt donderdag gevoerd door de voorzitters van de vakcentrales, de werkgeversorganisaties en een kabinetsdelegatie onder leiding van premier Balkenende.

Het najaarsoverleg moet leiden tot definitieve afspraken over het sociaal-economisch beleid voor 2003. Eind vorige week kwamen de partijen met elkaar overeen de lonen volgend jaar hooguit 2,5 procent te laten stijgen.

De voorzitters hebben gemengde gevoelens over het verwachte resultaat. Voorzitter J. Schraven van ondernemersorganisatie VNO-NCW zei liever een akkoord te hebben gesloten voor meerdere jaren dan alleen voor 2003.

Voor het gebouw van het Sociaal-Economische Raad (SER), waar het overleg plaatsvindt, demonstreerden ruim veertig mensen met gesubsidieerd werk, de zogeheten Melkertbanen.

Zij droegen spandoeken en riepen leuzen om hun werk te behouden, zoals ”Stop de vacaturestop”.

H. de Boer van werkgeversorganisatie MKB-Nederland: „De loonmatiging is minstens een jaar te laat ingezet. De CAO’s die zo pas zijn afgesloten, zoals bij de KLM, zitten aan het maximum wat we afgesproken hebben”.

De afspraak om de lonen te matigen, noemde hij waardevol. Dit helpt Nederlandse bedrijven om de kosten te drukken, zodat ze hun winsten kunnen herstellen.

FNV-voorzitter De Waal verwacht dat de loonmatiging hem nog een moeilijke discussie met zijn leden zal bezorgen, maar hij zei dat niet uit de weg te gaan. Voorzitter D. Terpstra van het CNV meent dat al vooroverleg al enige zaken zijn binnengehaald, „die we nu niet als zand door de vingers mogen laten glippen.”

In de jongste uitgave van het economenblad ESB benadrukken twee topambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken de noodzaak van een beheerste loonontwikkeling. „Een historische vergelijking toont dat de huidige hoge loonstijgingen een sta-in-de-weg vormen in de strijd vóór economische groei en tégen de werkloosheid. Als de arbeidskosten in het huidige tempo blijven stijgen, zal de winstgevendheid van het bedrijfsleven voor lange tijd onder druk komen te staan.”

Ondanks uitgebreid vooroverleg resteren nog enkele moeizame punten. De vakbeweging wil onder meer een tegemoetkoming voor de koopkracht van minima, behoud van Melkertbanen en een precieze reformulering van de tijd waarbinnen pensioenfondsen hun reserves op orde moeten hebben.

De resultaten van het Najaarsoverleg raken bijna elke Nederlander komend jaar in de portemonnee. Tijdens vooroverleg is al afgesproken dat de lonen in nieuwe CAO’s voor 2003 hooguit met 2,5 procent mogen stijgen.

Woensdagnacht hebben de ambtenaren en onderhandelaars nog afgesproken dat een groter deel van de spaarloonaftrek behouden kan blijven. Het budget hiervoor is verhoogd van 422 naar 550 miljoen euro. De verhoging komt voor de helft van het kabinet, de andere helft gaat in gelijke delen ten koste van lastenverlichting die was gereserveerd voor werkgevers en werknemers.