Als arts wil ik reageren op de drie columns van Jan van Klinken over suiker. Van Klinken heeft weinig goede woorden over voor geraffineerd suiker, dat hij aanduidt als „het witte gif” en „mest voor tumoren.”Wat betreft de bewering, dat suiker „mest voor tumoren” zou zijn, antwoordt prof. F. Kok (Wageningen Universiteit) dat er geen wetenschappelijke basis is voor een dergelijke uitspraak en merkt prof. M. B. Katan (Vrije Universiteit) op: „Ik ken geen onderzoek dat aantoont dat suiker de groei van tumoren bevordert. Het is ook heel onwaarschijnlijk dat suiker eten dat effect heeft, want suiker (sacharose) wordt, voordat het in het lichaam wordt opgenomen, in de darmen gesplitst tot glucose en fructose. Als glucose kankerverwekkend was, zouden brood, pasta en peulvruchten dat ook zijn, want het zetmeel daaruit wordt eveneens gesplitst tot glucose. Voor fructose geldt iets dergelijks. De voornaamste bron van fructose in de voeding is fruit, en er is geen enkele aanwijzing dat fruit eten de kans op kanker verhoogt.”

Bekend zijn de nadelen van te veel suikergebruik. Hierbij valt te denken aan zaken als tandbederf (met name bij frequent suikergebruik) en overgewicht. Een reden om bij het gebruik van suiker matigheid te betrachten. Uitspraken als dat suiker „juichend wordt begroet door kwaadaardige cellen”, en dus „mest is voor tumoren” zijn echter onverantwoord en onjuist.

Naast de reactie van de twee hoogleraren kunnen nog enkele andere argumenten genoemd worden. 1. Het ontstaan van een ziekte als kanker is meestal moeilijk tot één factor terug te voeren; vaak spelen meerdere zaken tegelijk mee (erfelijkheid, afweer, voeding, milieu). 2. Dergelijke grote beweringen moeten veel beter onderbouwd worden. 3. De uitspraken kunnen zeer ten onrechte reden zijn tot paniek zodat mensen nu geen klontje suiker in hun koffie meer durven te doen. Want stel je voor… 4. De zeer wettisch aandoende uitspraken zijn tevens op Bijbelse grond aanvechtbaar (zie Kol. 2:20-23, 1 Tim. 4:4,5).

Warenwet
Over de suikervervangers stevia en tagatose die Van Klinken aanbeveelt, valt het volgende te zeggen. Stevia is een ”novel food” (niet eerder gebruikt voedingsmiddel) en op dit moment in Nederland nog verboden. Behalve vervanger van suiker zou het ook een positief effect kunnen hebben op ouderdomsdiabetes. Het langdurig (ook toxicologisch) onderzoek van stevia is nog niet afgerond.

Tagatose is een zoetstof die enzymatisch gevormd wordt uit lactose (melksuiker). Het heeft een lage caloriewaarde en zou een optimale darmwerking bevorderen. Tot nog toe wordt tagatose niet als poeder verkocht (het is nog niet toegelaten in de Warenwet), behalve dan als onderdeel in producten van de firma Damhert in België.

Het advies om geheel over te stappen op stevia en tagatose in plaats van suiker is wel heel drastisch, onder meer omdat niemand iets weet van het gevolg van langdurig gebruik van deze middelen. Misschien dat chronisch gebruik wel eens negatief zou kunnen uitwerken op een ziekte als kanker…

Dit sluit niet uit dat de genoemde alternatieven het overwegen waard zijn om er bescheiden gebruik van te maken (naast het advies om het gebruik van suiker te matigen), mits de middelen door de Warenwet erkend worden.

De auteur is arts.