Toch leggen gewone mensen wel steeds vaker bloemen op het graf van zijn voorganger, de hervormer Guangxu. Pu Yi zou op 2 december 1908 nooit tot de tiende keizer van de Qingdynastie gekroond zijn, als de negende drakenkeizer Guangxu drie weken eerder niet onder raadselachtige omstandigheden was gestorven. De 38-jarige Guangxu was te hervormingsgezind naar de zin van zijn tante, de conservatieve keizerin-moeder Cixi. Bijna een eeuw lang werd gefluisterd dat zij keizer Guangxu zou hebben laten vergiftigen.„Guangxu had in 1898 een ambitieus hervormingsplan in werking gezet dat China moest openen voor de buitenwereld”, vertelt de Amerikaanse Qinghistoricus Joseph Esherick. „Kort daarna isoleerde de keizerin-moeder hem en sindsdien leefde hij in de Verboden Stad onder een soort paleisarrest.”

Onlangs hebben wetenschappers kunnen bewijzen dat huisarrest niet voldoende was. Toen de keizerin-moeder haar eigen einde voelde naderen, stelde ze de troonopvolging veilig voor haar nieuwgekozen opvolger Pu Yi met behulp van arsenicum. „We hebben monsters van het haar van Guangxu genomen en na de analyse bleek dat het arsenicumgehalte 2400 keer hoger lag dan wat normaal is”, vertelt Zhu Chenru, de vicedirecteur van het Nationaal Comité voor de Qinggeschiedenis. „Het staat buiten twijfel dat de keizerin-moeder hierachter zat. Volgens de Qingminister van Ritueel, Pu Liang, stuurde ze een van haar favoriete eunuchen met een kom yoghurt naar haar neefje, en twee uur later was de keizer dood.”

Dat er de laatste jaren door de overheid moeite wordt gedaan om de Qinggeschiedenis te herschrijven, doet Jin Yulan (59) enorm plezier. „Eindelijk lijken ze serieus om de fouten in de geschiedschrijving aan te pakken.” Jin is een volle neef van zowel de laatste keizer als van zijn voorganger. Zijn vader Pu Ren (91) was de jongere halfbroer van Pu Yi, maar tevens geadopteerd door Guangxu. Het stoort de familie dat de geschiedschrijving over de keizerlijke familie sterk gekleurd is door de communistische ideologie.

Pu Ren daagde in 2006 de organisator van een tentoonstelling over zijn broer Pu Yi voor de rechtbank, omdat de familie in het geheel niet geconsulteerd was. Inmiddels is hij oud en doof, maar zijn zoon Jin heeft het van hem overgenomen. Het door de Chinese regering opgezette en gefinancierde forensisch onderzoek naar de doodsoorzaak van Guangxu vindt Jin een goed voorbeeld van hoe China de laatste jaren opener begint om te gaan met het keizerlijke verleden.

Sinoloog Esherick signaleert ook buiten historische kringen een toegenomen belangstelling voor de Qingdynastie, vooral voor keizer Guangxu. „Het staat voor een soort verlangen naar een geschiedenis van het moderne China dat niet alleen om revolutie gaat”, zegt hij. „Een verhaal van hervorming binnen het bestaande systeem.”

Naar aanleiding van de bevindingen over Guangxu vroegen mensen zich publiekelijk af of China een constitutionele monarchie zou zijn geworden als Guangxu niet vermoord was. En volgens Jin is het aantal mensen dat bloemen en fruit komt brengen bij de tombe van Guangxu in het noorden van Peking sinds november sterk toegenomen. „Men ziet hem als een hervormer”, zegt Jin. „China opent zich meer en meer en mensen voelen zich niet langer beperkt om te praten over dingen die vroeger gevoelig lagen. Ze leggen bloemen en branden wierook om hun respect te tonen.”

Herstel van het keizerlijke hof is ondenkbaar en daar heeft de familie in China ook geen belangstelling voor. Maar Jin heeft wel besloten zijn originele familienaam, Aisin-Gioro, weer te gaan voeren. Hij toont zijn nieuwe naamkaartje en vertelt dat de naam Jin veiliger was tijdens de culturele revolutie. Maar nu is het tijd voor herstel.