De recessie eist momenteel veel aandacht op. Maar behalve de crisis op financieel en economisch vlak is er ook nog de crisis die voortvloeit uit de opwarming van de aarde. President Sarkozy, bij wie dit halfjaar de leiding over de Unie berust, streeft ernaar voor het eind van 2008 knopen door te hakken met betrekking tot de aanpak van deze problematiek. Als zijn missie op dat punt niet slaagt, bezorgt hem dat gevoelig gezichtsverlies.In maart 2007, toen bondskanselier Merkel het voorzitterschap bekleedde, zijn de doelstellingen vastgelegd. Die houden in dat in 2020 de uitstoot van CO2 met 20 procent moet zijn verminderd. Verder dient dan 20 procent van het energieverbruik afkomstig te zijn uit hernieuwbare bronnen, zoals wind, water, zon en biobrandstof. De staatshoofden en premiers hebben die cijfers in oktober herbevestigd.

Afgelopen januari presenteerde de Europese Commissie een nadere invulling om de ambities te verwezenlijken. Daarbij gaat het om de verdeling van de inspanningsverplichtingen over de 27 lidstaten en over regels voor de werking van het zogeheten emissiehandelssysteem, dat fungeert als een hoeksteen van de beoogde strategie. Het pakket vormt dezer dagen onderwerp van ingewikkelde onderhandelingen.

Europa wenst bij het terugdringen van het broeikaseffect het voortouw te nemen. December volgend jaar heeft er een conferentie plaats in Kopenhagen, die moet resulteren in mondiale afspraken voor de periode na 2012, als de huidige bepalingen uit het protocol van Kyoto hun geldigheid verliezen. De EU mikt erop in de Deense hoofdstad aan de start te verschijnen met een akkoord op zak over het te voeren beleid en hoopt dat de door haar uitgezette lijnen dan navolging krijgen.

Maar tot dusver is er intern geen consensus. Het verslechterende economische tij bemoeilijkt de besprekingen. Het tempert zelfs bij Merkel het enthousiasme. Italië trapt stevig op de rem, uit vrees dat de maatregelen het bedrijfsleven, dat door de inzinking van de conjunctuur toch al kampt met een terugslag, te zwaar zullen belasten. Diverse Oost-Europese partners, met Polen voorop, pleiten voor een tandje minder. Sarkozy reist komende zaterdag naar Warschau, in de wetenschap dat hij daar een collega ontmoet van wie bekend is dat die niet snel door de knieën gaat. Waarschijnlijk zal er niet eerder dan aan het slot van de top op 11 en 12 december witte rook zijn.

Een cruciaal element in de discussie behelst de opzet van het emissiehandelssysteem. In de toekomst worden de uitstootrechten geveild. Dat betekent dat er voor ondernemingen kosten verbonden zijn aan hun vervuiling, een prikkel om te investeren in een schonere productie. Tegelijk ontstaat een markt met een prijsmechanisme waarop zij onderling emissierechten kopen en verkopen.

De bedoeling is dat elektriciteitscentrales vanaf 2013 betalen voor alle toewijzingen. Andere industrietakken, zoals staal, chemie en cement, ontvangen eerst nog een deel gratis. Zij vallen pas in 2020 voluit onder het regime. Sectoren die gelet op de internationale concurrentieverhoudingen in moeilijkheden dreigen te raken, met het risico dat zij hun activiteiten verplaatsen naar elders in de wereld, krijgen mogelijk volledige vrijstelling.

In Polen wordt vrijwel uitsluitend stroom opgewekt met behulp van steenkool. Als gevolg daarvan zijn de leveranciers daar, en in het verlengde hun afnemers, te zijner tijd duur uit. Warschau eist voor hen een uitzonderingspositie of een overgangsperiode in het veilingsysteem.

Het klimaatdossier heeft ook de goedkeuring nodig van het Europees Parlement. Binnen die instelling heerst al evenmin eensgezindheid. Aanvankelijk zou zij komende donderdag over de voorstellen van de Commissie stemmen, maar recent is besloten tot uitstel tot na de top. Dat verschaft de regeringsleiders meer manoeuvreerruimte.

Voorzitter Cohn-Bendit van de groene fractie in het EP laakt de gang van zaken. „Op deze manier zijn we een aanhangwagen”, kritiseert hij. CDA-afgevaardigde Van Nistelrooij (CDA) voorziet dat de volksvertegenwoordigers inderdaad het verwachte compromis van de lidstaten zullen steunen. Hij licht toe: „Er moet een akkoord komen. Dan ligt er in ieder geval een gemeenschappelijke onderhandelingsinzet voor Kopenhagen. Het is van wezenlijk belang dat we daar als Europa met één stem spreken. Daarna kunnen we elkaar nog eens diep in de ogen kijken, als we de concrete wetgeving behandelen. Wat mij betreft zeggen we nu ja, maar met de hand aan de handrem.”