Op de twee palen waartussen het hek hangt dat toegang verleent tot het pad naar het Stompetorenkerkje staan twee woorden: ”Akker Gods”. En inderdaad zijn links en rechts in het gras nog grafstenen te zien. Gebroken, verzakt, bemost. De strandwal waarop de kerk, daterend uit de 11e eeuw, staat, heeft een roerige geschiedenis achter de rug. Volgens de overlevering is dit stukje Nederland reeds sinds het jaar 2500 voor Christus bewoond. En sindsdien is er nogal wat gebeurd. Zo werd er in de Tachtigjarige Oorlog juist rond deze heuvel fel gevochten.

Het bijzonderste van alles is echter dat er in ons land maar weinig plaatsen te vinden zijn waar een zo oude strandwal zo goed zichtbaar is gebleven als hier. De meeste strandwallen, gevormd door de getijdenwerking van de zee, die hier vroeger vrij spel had, werden vanaf de 17e eeuw, toen er in Nederland veel vraag was naar zand, afgegraven. De strandwal van Spaarnwoude bleef gespaard omdat hij te klein was.

Wie in onze moderne tijd de weg naar dit zandhoopje, met daarop het unieke Stompetorenkerkje, nog vinden kan, die begrijpt direct hoe belangrijk het is dat deze markering in het landschap wordt behouden. Het is ongelooflijk dat bijna 5000 geleden hier, op dit stukje grond, al mensen woonden. Niets was er toen te zien van alles waarmee dit gebied nu volgepropt is: fabrieken, kantoren, snelwegen, sporen en huizen.

„Onze provincie is zuinig op dit soort plaatsen”, aldus gedeputeerde Wildekamp maandag. „Vandaar dat we deze oude strandwal, in combinatie met de cultuurhistorisch waardevolle kerk, vandaag de status van Aardkundig Monument verlenen. De Noord-Hollandse bodem bevat unieke elementen en mag niet verworden tot een eenheidsworst. We moeten deze aardkundige restanten juist koesteren. De natuurlijke geschiedenis van Nederland vormt een belangrijk onderdeel van onze culturele identiteit. We moeten voorkomen dat we de soms wel 5000 jaar oude aardkundige monumenten zomaar vernietigen door graaf-, ploeg- en bouwwerkzaamheden.”

Deskundige Wim de Gans vertelde maandag, voor de onthulling van het monument, iets over het ontstaan van strandwallen. De strandwal van Spaarnwoude belichaamt, volgens hem, een stuk geologische en landschappelijke geschiedenis van Nederland en is een getuige van de dynamiek van de Hollandse kust. „Daarbij is de vorming van de strandwal een eerste aanzet tot het ontstaan van het grote Hollandse veengebied”, zo legde hij de aanwezigen uit.

Een strandwal als uniek fenomeen dus in het platte Nederland. Voor de provincie is het verlenen van de monumentenstatus aan deze strandwal overigens nog maar een eerste stap op weg naar een veel verdergaande bescherming van unieke landschappen. De komende jaren moeten nog vijftien „restanten van de wordingsgeschiedenis van de provincie” tot Aardkundig Monument verklaard worden, deelde de gedeputeerde maandag mee. Omdat het provinciebestuur ook wel weet dat het plaatsen van een simpele steen niet genoeg is om een gebied ook daadwerkelijk te beschermen, worden de zestien monumenten beschermd met de Provinciale Milieuverordening. „Dat biedt de meeste garantie voor het veiligstellen”, aldus mevrouw Wildekamp. Ze kondigde ook aan dat nog 64 andere gebieden in de provincie met bijzondere bodemwaarden in het provinciale streekplan zullen worden opgenomen.

De strandwal van Spaarnwoude hoeft voor z’n toekomst in ieder geval niet te vrezen. Ondanks de drukte rondom, blijft op dit kleine heuveltje de rust gewaarborgd waarin er volop ruimte is om terug te dromen naar heel lang geleden. De naam van de boerderij vlak onder de strandwal, ”Einde-Rust”, is naar alle waarschijnlijkheid een wat te negatieve keus geweest.