Spuugzat zijn de autoriteiten in het Gelderse Brummen de fietsendiefstal in de gemeente. Daarom stemde de raad van het Gelderse Brummen begin deze maand unaniem in met een motie van de plaatselijke PvdA-fractie om een lokfiets aan te schaffen. Brummen heeft regelmatig te kampen met fietsendiefstal. Omdat de politieregio IJsselstreek slechts twee lokfietsen ter beschikking heeft voor de hele regio, is de gemeenteraad akkoord gegaan met de aanschaf van een eigen lokfiets voor het politieteam Brummen-Eerbeek.PvdA-fractievoorzitter M. Groot is verguld met de nieuwste aanwinst, die zo’n 2000 euro kostte: „Onze gemeente kent twee treinstations (Brummen en Voorst-Empe, JMtH), waar nogal eens gestolen wordt.”

Aan de fiets zit een chip. Via een communicatiesysteem kan in de gaten gehouden worden waar het rijwiel zich bevindt. Na diefstal wordt de standplaats gelijk doorgegeven aan de politie.

Eind oktober bepaalde de Hoge Raad dat de inzet van een lokfiets legitiem is. „De politie heeft niet meer gedaan dan het plaatsen van die fiets op een plek waar veel fietsen worden gestald en waar veel fietsen worden gestolen, om vervolgens af te wachten wat er zou gebeuren”, aldus het hoogste rechtscollege.

Lokvrouw
Niet alleen de fiets wordt gebruikt als lokmiddel, ook een lokvrouw behoort tot de mogelijkheden. Daar kan de politie in Zwolle over meepraten.

Aanleiding voor het inzetten van een lokagente vormde een serie aanrandingen begin dit jaar. In een onderzoek naar een aanrander die al vier maanden actief was, zette het korps IJsselland vrouwelijke agenten in burger in. Die lokagenten werden voortdurend beveiligd op een van tevoren vastgestelde route.

De rechtbank in Zwolle oordeelde dat er geen sprake is van uitlokking door de politie. De verdachte is niet tot andere handelingen aangezet dan verrichtingen die hij toch al van plan was, redeneerde de rechter.

Lokoma
Veelvuldige tasjesroof in Gouda bracht de politie ertoe een lokoma in te zetten. Met name ouderen zijn vaak het slachtoffer. Volgens persvoorlichter Renate den Elzen van politiekorps Hollands Midden schoot surveillance door collega’s tekort. Daarop besloot de politie een lokoma in te zetten.

De lokoma is een agente verkleed als oudere vrouw. Aan haar fiets of rollator hangt een handtasje met een voor het oog waardevolle inhoud. En dan is het wachten totdat de dader toeslaat.

Bij de eerste proef in het voorjaar zijn vier jongens op heterdaad betrapt. Bij een tweede proef in september zijn nog eens twee jongens aangehouden. Den Elzen verwacht dat de lokoma vaker wordt ingezet.

Loktomtom
Een andere variant van lokmiddelen is de loktomtom. Een aantal wijken gaat gebukt onder auto-inbraken. De loktomtom is een onderdeel van de lokauto en loklaptop. In een auto wordt een laptoptas en een voor het oog duidelijk zichtbaar gps-systeem geplaatst. Camera’s in het voertuig registreren wat er gebeurt. Bij een inbraak gaat een stil alarm af op het politiebureau. Bovendien posten agenten in de buurt, waardoor de daders op heterdaad betrapt kunnen worden. De Haagse politie zet de loktomtom frequent in.

Lokvrachtwagen
In de strijd tegen ladingdiefstal gebruikt het Korps landelijke politiediensten (KLPD) regelmatig lokvrachtwagens. De vrachtwagen wordt vooral ingezet in het zuiden en oosten van Nederland, meldt KLPD-woordvoerder Frans Zuiderhoek.

De lokvrachtwagen staat op beveiligde parkeerplaatsen. De KLPD werkt samen met de spoorpolitie en met de recherche om deze tak van misdaad aan te pakken.

Er kleven nogal wat nadelen aan de inzet van deze specifieke vrachtwagens, aldus Zuiderhoek. „Doordat surveillance noodzakelijk is, moeten tientallen agenten worden ingezet, anderzijds betekent dit wel dat we meerdere grotere parkeerplaatsen streng beveiligd hebben.”

In de oplegger van de loktruck liggen spullen opgeslagen, zoals flatscreens en videoapparatuur. De lokvrachtwagen wordt met de feestdagen in zicht -een periode met een grote aanvoer van luxegoederen- extra vaak ingezet.

Onlangs werden rond halfvier ’s nachts drie verdachten aangehouden op de A15 ter hoogte van Tiel. De mannen van Poolse afkomst hadden zich schuldig gemaakt aan de diefstal van zes dozen wijn uit een lokvrachtauto. Op een parkeerplaats bij Ochten hadden de drie eerder al vermoedelijk negen vrachtwagens opengesneden. Vanaf november 2007 hebben 34 aanhoudingen plaatsgevonden.

Ladingdiefstal is een fors probleem. Jaarlijks verliest de transportsector omstreeks 350 miljoen euro door het opensnijden en stelen van de lading.

Lokwoning
In Tilburg is vorig jaar gebruikgemaakt van een lokwoning. Twee agenten bewoonden een week lang een leegstaand pand van een woningcorporatie in Tilburg. Achter het raam, met geopende gordijnen, werd een flatscreentelevisie opgehangen. Direct de eerste avond werd aan de deur gemorreld, maar uiteindelijk werd er niet ingebroken.

Politiewoordvoerder Willem van Hooijdonk meldt dat de lokwoning eenmaal gebruikt is. „Het aantal woninginbraken in Brabant lag heel hoog. Dat vormde voor ons de reden om deze proef te starten.”

Lokbuggy
De politie van Schiedam zet regelmatig een lokbuggy in om zakkenrollers effectiever te bestrijden. In het voorjaar begon de politie met de inzet van de buggy, die in een kledingwinkel in het centrum van Schiedam is neergezet. De inzet van de lokbuggy is een reactie op de activiteiten van zakkenrollers.

Twee agenten in burger zien toe op de ontwikkelingen rond de lokbuggy. Zij staan in contact met een afdeling van het korps die de beveiligingscamera van de winkel in de gaten houdt.

Op een filmpje van het politiekorps is een diefstal te zien. Vertwijfelde blikken gaan naar de lokbuggy, aan weerskanten behangen met tassen vol koopwaar. Wanneer een vrouw in de zakken graait, komen agenten in burger in actie. In februari en maart van dit jaar zijn dankzij de lokbuggy zeven aanhoudingen verricht.

---

„Steeds verder gaande controle op de burger”
De Hoge Raad bepaalde eind vorige maand dat de politie een lokfiets mag inzetten om fietsendiefstal aan te pakken. Strafrechtgeleerde prof. mr. Theo de Roos kan daar goed mee leven. De advocatuur is er niet blij mee.

De Hoge Raad stelt dat de politie „niet meer heeft gedaan dan het plaatsen van de fiets op een plek waar veel andere fietsen plegen te worden gestald en waar veelvuldig fietsen worden gestolen, om vervolgens af te wachten wat er met de lokfiets zou gebeuren”, aldus het arrest van de Hoge Raad.

Prof. mr. Theo de Roos, hoogleraar strafrecht aan de Universiteit van Tilburg, volgt deze gedachtegang. Volgens De Roos moet per zaak en per lokmiddel worden gekeken wat de juridische en praktische consequenties kunnen zijn. Daarom bepleit hij het zorgvuldig toepassen van lokmiddelen.

De hoogleraar heeft begrip voor de inzet van een lokfiets door de politie. „Als er sprake is van een opsporingsprobleem, zoals de veelvuldige fietsendiefstal die moeilijk opgelost wordt, biedt de Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden ruimte om lokmiddelen in te zetten.”

Mr. Willem Bekkers, algemeen deken van de Nederlandse Orde van Advocaten, is het niet eens met De Roos. „Ik ben een tegenstander van inzet van lokmiddelen, tenzij er een maatschappelijk belang mee gediend is.”

Bekkers meent dat achter de inzet van lokmiddelen een maatschappelijk probleem schuilgaat. „Er is sprake van een steeds verder gaand toezicht en controle op de burger. Het lijkt alsof je in deze samenleving wordt geboren als verdachte.”