De stemming tijdens het SP-congres zaterdag in de Rotterdamse Doelen kan niet stuk. Drie dagen eerder behaalde de partij bijna de absolute meerderheid in de plaats waar de SP ooit begon, het Brabantse Oss. Het ledental is over de grens van 35.000 heen. En in de peilingen voor de komende kamerverkiezingen staat de SP onverminderd op winst. Een verdubbeling van negen naar achttien zetels lijkt niet onwaarschijnlijk.

De 700 congresgangers vormen een gemêleerd gezelschap. De meesten zijn veertigers en man, maar er zijn toch ook opvallend veel vrouwen en jeugdige bezoekers. Stropdassen ontbreken. De kamerleden Van Bommel en De Wit behoren tot de weinige dragers. Zeker driekwart komt -getuige de zachte ”g”- van beneden de grote rivieren.

Onvrede over de „oude politiek” lijkt een belangrijke reden van bestaan voor de partij die de tomaat als handelsmerk heeft. Veel congresgangers getuigen van hun frustraties. „Ik ben lid geworden uit blinde woede”, zegt Henry Kuiper uit Rotterdam. Hij blijkt journalist bij Het Vrije Volk geweest te zijn. „Jarenlang was ik vrij actief binnen de PvdA. Maar die partij had steeds minder contact met de gewone mensen. Als je wat zei over de problemen met allochtonen in de oude wijken, was je niet meer welkom.”

Dit voorjaar was hij het zat en meldde hij zich aan bij de SP. Het klimaat in de partij bevalt hem wel. „Velen denken dat het een protestpartij is, maar dat is onzin. Het is een actiepartij met aardige mensen die zinnige dingen doen. Er is weinig gehakketak, er wordt goed naar elkaar geluisterd en er is veel minder gedram dan binnen de PvdA.”

Anne Neumann uit Heerlen is al langer lid, een jaar of vijf. Ze ergerde zich aan de andere politieke partijen die volgens haar de zwakkeren in de samenleving in de steek hebben gelaten. Ze trad toe tot de hulpdienst van de SP die uitkeringstrekkers helpt bij het invullen van formulieren. Tegenwoordig is ze gemeenteraadslid. „We maken waar wat we beloven”, verzekert ze. „Onze wethouder heeft al voorzieningen voor jongeren en gehandicapten weten te realiseren.”

De kandidatenlijst voor de kamerverkiezingen haalt ongewijzigd de eindstreep. Trots wordt gemeld dat er geen mensen uit de Amsterdamse grachtengordel bij zijn. Puntje van kritiek is dat de titels op de lijst zijn vermeld. Dat is gebeurd, grapt de dagvoorzitter, om aan te geven dat er leden zijn die, in tegenstelling tot Marijnissen, wel hun diploma’s hebben gehaald. Swingend op het partijlied vieren de eerste 25 kandidaten hun verkiezing. „Laat je woede hand in hand gaan met het goede dat je doet”, zingen ze luidkeels mee.

Leider Jan Marijnissen lijkt met de peilingen mee te groeien. Zijn toespraak wordt voortdurend onderbroken door klaterende ovaties. Ontspannen doet hij uit de doeken wat er zoal mis is in dit land. Dat we er financieel slecht voorstaan, komt doordat er dure bommenwerpers zijn besteld „waar nergens ter wereld een vijand voor te vinden is.” En: „Allicht dat je financieel aan lager wal raakt als je het aantal miljonairs onbekommerd laat groeien.”

Het SP-programma bestaat volgens hem uit zaken die ooit bestonden, maar door de andere partijen „naar z’n mallemoer” zijn geholpen. „Wij vinden niet voortdurend het wiel uit, wij willen de wielen die jullie vierkant hebben gemaakt, net als bij de spoorwegen zeg maar, weer gewoon rond en rijdend maken.” Zijn aanhang geniet van dit soort retoriek.

„Euro’s”, lacht de zaal als hij bedragen in guldens noemt. Maar hij houdt vol. De euro wordt wat hem betreft weer snel afgeschaft en daarom weigert hij de nieuwe munteenheid te gebruiken. Ook de hypotheekaftrek moet eraan geloven. Want: „Wij hebben geen zin de kasten van villa’s van de Heinsbroeken te subsidiëren.” Dat is taal naar het hart van een SP’er.

Verder moet er snel actie komen in dit land nu het al een jaar vrijwel onbestuurd is. „Het enige dat gestuurd wordt, zijn de maandelijkse betalingen aan de leden van het kabinet en de wachtgelden aan hen die er negen uur deel van uitmaakten.”

Ex-kamerlid Remi Poppe prijst de nummer vijf van de lijst, Krista van Velzen. Prima, zegt hij, dat ze als radicaal activiste nog wel eens op het politiebureau zit. Niet alleen vanwege het gooien met het oude actiewapen, de tomaat, maar ook vanwege bijvoorbeeld de bezetting van een militaire basis. „Dan kun je daar uitleggen waar we voor staan. Zo komen we onder alle lagen van de bevolking.” De zaal reageert met een lachsalvo. Poppe moedigt Van Velzen aan om vooral door te gaan. Want de SP is wel voor de democratie, maar met de bijbehorende rechtsstaat hebben de voormalige communisten nog wat moeite.