Voor veel kleine ondernemers blijkt de kredietcrisis nog niet direct merkbaar. Wel kijken ze met spanning uit naar wat 2009 gaat brengen. Waar ze vorig jaar rond deze tijd al een redelijk gevulde agenda hadden, merken ze nu dat bedrijven afwachtend zijn en meer voorbehoud maken bij het toezeggen van klussen.Enkele ondernemers geven aan dat het steeds moeilijker wordt om een lening te krijgen, en daarmee ook om te investeren. Dat betreft niet alleen henzelf, maar ook startende ondernemers in hun kennissenkring.

Van een heel andere orde zijn de ondernemers die hun spaargeld, liquide middelen en pensioen hebben weggezet op het door faillissement getroffen Icesave. Degenen die meer dan 1 ton hebben gespaard, zien hun toekomst in rook opgaan en zitten aan de grond.

Netwerk
Toch signaleert de Kamer van Koophandel (KvK) dat deze onzekere tijden mensen er niet van weerhouden om voor zichzelf te beginnen. Sterker nog: een slechte economie weerhoudt starters niet, veel van hen zien daar juist kansen in, concludeerde de KvK. Kansen die ook zelfstandige ondernemers kunnen aangrijpen om staande te blijven in de kredietcrisis.

„Juist in deze tijd is het ontzettend belangrijk om je netwerk op peil te houden”, zegt Eddie Gerritsen, loopbaancoach van adviesbureau KANS. „Vaak zie je dat zzp’ers bij langlopende opdrachten hun netwerk verwaarlozen. Dat kon toen er voldoende werk was en je van de ene in de andere opdracht viel. Maar nu de markt slechter wordt, zijn juist die contacten van levensbelang.”

Volgens Peter Bosman, auteur van de ”ZZP Gids”, moet een ondernemer nu alles uit de kast halen: „Je moet beter zijn dan de rest en meer doen dan er van je wordt verwacht. Dat betekent dat je je werk goed doet, de afspraken nakomt, maar daarnaast de verwachtingen overtreft. Dan voeg je iets toe, waardoor je indruk maakt op de opdrachtgever.”

De sleutel tot succes ligt dus bij de ondernemer zelf, meent Gerritsen. „Voor alle markten geldt dat je een onderscheidend product of een vernieuwende dienst moet hebben. Je moet jezelf kunnen verkopen en daarvoor ook gebruikmaken van bijvoorbeeld internet of een goed netwerk. Dat vraagt eigen initiatief en creativiteit.”

Beiden zien in de kredietcrisis zeker kansen voor de zelfstandig ondernemer: „Als jij je verdiept in jouw branche of organisatie en erachter komt waar de knelpunten liggen, kun je daar jouw aanbod op afstemmen. Bovendien kun je, met een goed netwerk, vakgebieden samenbrengen en een gezamenlijke dienst aanbieden”, adviseert Gerritsen. „Juist nu bedrijven veel werknemers ontslaan, vallen er vaak gaten die ad hoc opgevuld moeten worden. Daar kunnen zelfstandigen van profiteren.”

Toch kan het gebeuren dat een zelfstandig ondernemer tijdelijk minder werk en inkomen heeft. „Dan moet je allereerst op je vaste kosten letten, die lopen gewoon door, ook al heb je geen inkomsten,” zegt Bosman. „Maar je kunt beter energie steken in acquisitie, zodat je weer opdrachten krijgt, dan op het besparen van een paar euro.”

Zelfstandigen doen er verstandig aan om in tijden van crisis wat minder kritisch te zijn over prijs en werk. „Als je inkomsten nodig hebt, moet je alles aanpakken. Maar het is wel belangrijk dat je bij de kern blijft van wat jij kunt”, adviseert hij.

„Het kan ook een oplossing zijn om je diensten tijdelijk goedkoper aan te bieden”, zegt Gerritsen. „Bedrijven kijken nu goed naar de kosten, dus als jouw prijs lager ligt dan die van je concurrenten, kan dat een pre zijn.”

Proefdraaien
Opdrachtgevers die de kredietcrisis gebruiken als excuus om hun factuur niet te betalen, mogen daar niet mee wegkomen, vindt Bosman. „Hou je administratie goed bij, dat betekent ook een goed creditmanagement. Zit opdrachtgevers achter de broek als ze de betalingstermijn oprekken.”

De kredietcrisis moet voor mensen geen reden zijn om hun plannen voor een eigen bedrijf uit te stellen. „Vanuit mijn eigen ervaring als ondernemer zeg ik: Ga ervoor als je erin gelooft”, zegt Gerritsen. Bosman: „Ik ben nog nooit mensen tegengekomen die spijt hebben dat ze voor zichzelf zijn begonnen. Als je maar gemotiveerd bent en een goed plan hebt, dan kun je altijd voor jezelf beginnen, ongeacht de omstandigheden.”

Toch kan het juist nu wel verstandig zijn om niet direct alle schepen achter je te verbranden, merkt Bosman op. Hij ziet dat starters voorzichtiger zijn geworden. „Twee jaar geleden lagen de banen voor het oprapen. Als je als starter mislukte, had je zo weer een nieuwe baan. Dat ligt nu wel even anders.” Hij ziet het steeds vaker gebeuren dat starters hun baan parttime aanhouden en eerst een poosje ’proefdraaien’. „Vooral nu is het heel verstandig om het zo aan te pakken. Je spreidt daarmee je risico. Het bespaart je startkapitaal, je hebt inkomsten om de dagelijkse kosten te betalen. Bovendien kun je zo rustig uitvinden waar je hart ligt: wil je carrière maken op het werk, of binnen je eigen bedrijf?”

De auteur is werkzaam voor CNV Zelfstandigen.

Meer informatie: www.cnvzelfstandigen.nl.