Van verschillende kanten kreeg de redactie de vraag naar een wegwijzer in het woud der opvoedingsboeken. De laatste jaren is er op dit gebied binnen christelijke kring beduidend meer openheid gekomen. Dat heeft geresulteerd in een royaal aanbod van publicaties rond seksualiteit.Elke ouder kan weten dat het inderdaad de bedoeling is om je zoon of dochter voordat hij of zij tien jaar is seksueel voor te lichten. Daarbij in het achterhoofd houdend dat de opvoeding op dit terrein al veel jonger begint en overgaat in begeleiding. Ook heeft het eigen gezinsvoorbeeld meer impact dan drie informatieve boeken bij elkaar.

Maar goed, er komt een moment dat je bedenkt: Hoe ga ik het aanpakken? Wil ik mijn persoonlijke woorden ondersteunen door een boekje? Op naar een christelijke boekhandel, want bij dit thema is een Bijbelse visie op seksualiteit van groot belang. Dan blijken er heel wat boeken over dit onderwerp in de kasten te staan. Waar let je op als ouder en wat spreekt je zoon of dochter aan?

Zwangerschap

De momenteel verkrijgbare boeken over seksuele opvoeding zijn onderverdeeld in bijgaande overzichten. Er zijn in de eerste plaats algemeen vormende boeken, die ouders stimuleren om het gesprek met hun kind over seksualiteit op te pakken. Daarna volgen de verschillende leeftijdscategorieën. De meeste van deze boeken spreken de kinderen of jongeren zelf aan. Ten slotte wordt stilgestaan bij boeken die aandacht geven aan seksualiteit in de voorbereiding op het huwelijk.

Je zou kunnen stellen dat wanneer je als ouders ervan overtuigd bent dat je voldoende aandacht aan seksuele opvoeding geeft en ideeën hebt hoe je dit gaat aanpakken, de boeken uit de eerste categorie overbodig zijn. Natuurlijk kan het nooit kwaad om meer te lezen en tips te krijgen, maar je kunt je tijd en geld maar eenmaal gebruiken.

Zoals Marja Bos in haar ”Met kinderen praten over seks” betoogt is het idealiter zo dat seksuele opvoeding geleidelijk door het hele leven heen loopt. In dit verband is het heel mooi om met jonge kinderen samen een prentenboek over dit onderwerp te pakken. Een geschikt moment kan zijn als kinderen vragen gaan stellen over zwangerschap. Een geboorte binnen het eigen gezin verplicht bijna tot eenvoudige uitleg. Hiervoor zijn de boekjes van Wright en Van Herk geschikt. Het eerstgenoemde is het basaalste en zal zeker aanspreken.

Voor jonge tieners is duidelijk meer geschreven dan voor oudere jongeren. Hoewel jongeren steeds jonger tot keuzes en stellingnames worden gedwongen, denk ik dat zeker binnen de reformatorische gezindte velen op dit terrein pas aan het einde van de puberteit keuzes maken. Het aanbod van boeken speciaal voor hen blijft hierbij achter.

Samen lezen

Zoals gezegd veel keus voor jongeren van ongeveer 9 tot 14 jaar. Als vader of moeder is het belangrijk een boek te kiezen dat past bij de manier waarop je spreekt met je zoon of dochter. Wil je het grondig aanpakken en veel aspecten meepakken, dan is ”Je groeit in liefde” van Jetze Baas een aanrader. Hierbij is het mogelijk echt samen een periode met het onderwerp bezig te zijn. Wanneer je ervoor kiest om samen met je kind over de lichamelijke zaken te lezen, dan zijn de boekjes ”Kijk, dat ben ik” goed bruikbaar. Omdat deze informatie onvoldoende is bij het ontwikkelen van een gezonde seksuele houding zul je dit samen lezen moeten laten volgen door gesprek.

Als jongeren de keus hebben, zal ”Alleen voor jongens/meisjes” hoog scoren, vanwege de vlotte opzet en lay-out. Daarbij zetten de boekjes toch een Bijbelse rem op allerlei gedachten en handelingen die jongeren als gewenst zouden kunnen zien.

Bij de boeken voor oudere tieners gaat de meeste aandacht uit naar: hoe ver kan ik gaan? Beide boeken leggen de Bijbel naast gevoelens en accepteren het gezag van Gods Woord over deze gevoelens. Het valt mij op dat in geen boek voor oudere jongeren over gezinsvorming of anticonceptie wordt gesproken. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat gedachten hieromtrent zich niet pas gaan vormen wanneer de trouwdatum vaststaat.

Huwelijksplannen

Wanneer je zoon of dochter concrete huwelijksplannen heeft, laat je als ouder een kans liggen door het aspect van de seksualiteit te negeren. Onze enige opmerking is toch niet gericht op het voorkomen van zwangerschap voor het huwelijk? Van wie horen jongeren concreet iets over de ontwikkeling van het vrijen wanneer je getrouwd bent? Verwachten we dat de huisarts of dominee deze taak op zich zal nemen? Wanneer je de voorwoorden in de boeken voor huwelijksvoorbereiding mag geloven, is het zeker niet vanzelfsprekend dat de seksuele ervaringen op een integere manier worden overgedragen op het volgende geslacht.

De boeken hebben allemaal hun eigen insteek, zoals terug is te vinden in de kolom ”Opzet”. Concrete informatie over het hebben van gemeenschap is terug te vinden bij ”Het wonder tussen man en vrouw” en ”Liefde voor twee”. Deze boeken willen een praktische hulp zijn bij het seksueel naar elkaar toe groeien. Hoewel het geen specifiek huwelijksvoorbereidingsboek is, wil ik aanvullend ”Samen genieten” van P. Wagenaar noemen. Ook zo’n richtingwijzer bij zaken die je niet bij de gemiddelde koffievisite bespreekt.

Het boek ”Natuurlijk en zeker” lijkt een vreemde eend in de bijt. Mensen die gaan trouwen, komen nu eenmaal voor de vraag te staan hoe ze omgaan met gezinsvorming. Om hierin een alternatief te bieden voor de meest gangbare oplossingen als pil en condoom is het boekje van Naturel Family Planning opgenomen in de rij huwelijksvoorbereiders. Na de zondeval gaat de vruchtbaarheid gepaard met onvolmaaktheid. Hoe je hier nog zo natuurlijk mogelijk mee kunt omgaan, staat beschreven. Deze kennis wil je als ouder je kinderen toch niet onthouden?