De ongekende onrust op de financiële markten, die ooit begon bij de roekeloze verstrekking van hypotheken aan mensen die zulke leningen helemaal niet kunnen betalen, hebben de economie van de Verenigde Staten tot in haar fundamenten verzwakt.Met de escalatie van de kredietcrisis in september kwam ook het slechte nieuws over de Amerikaanse economie in een stroomversnelling. De activiteit van de industrie kromp tot het laagste niveau van de afgelopen 26 jaar, de werkgelegenheid nam in hoog tempo af, de werkloosheid bereikte het hoogste niveau sinds 2003 en het vertrouwen van de Amerikaanse consument verdween tussen september en oktober als sneeuw voor de zon.

Die consument deelde in het afgelopen kwartaal een extra klap uit aan de economie door, bij gebrek aan krediet en goede vooruitzichten, voor het eerst in zeventien jaar minder uit te geven dan in het voorgaande kwartaal. Met het wegvallen van de consumptie als aanjager van de groei kromp de Amerikaanse economie in het derde kwartaal met 0,3 procent.

Daarmee staat de economie van de VS op de rand van een recessie, die volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zeker tot de tweede helft van volgend jaar zal aanhouden.

Ondertussen ligt de huizenmarkt in de VS nog altijd in puin. Door het enorme aantal wanbetalingen op hypotheekleningen werd in september een op de 475 huishoudens in de VS geconfronteerd met de dreiging van de gedwongen verkoop van de eigen woning. In staten als Californië, Nevada en Florida lagen de aantallen drie keer zo hoog. Door alle gedwongen verkopen en de strengere hypotheekeisen zijn de huizenprijzen in de VS in het afgelopen jaar in recordtempo gedaald.

Obama en zijn partijgenoten hebben al verschillende stimuleringsmaatregelen aangekondigd. Zo moet een herverdeling van de belastingdruk de lagere en middengroepen meer financiële armslag geven. Grote projecten op het gebied van infrastructuur en duurzame energie zouden voor veel nieuwe banen kunnen zorgen.

De financiële speelruimte van de nieuwe president is echter beperkt. De oorlogen in Irak en Afghanistan hebben de Amerikanen opgezadeld met een begrotingstekort dat, mede door de reddingsoperatie voor in nood geraakte banken, volgend jaar kan oplopen tot meer dan 1 biljoen dollar. De overheidsschuld verdubbelde in de acht jaar dat Bush regeerde bijna tot 10,5 biljoen dollar.

De tekorten zijn niet alleen een probleem op de korte termijn. Door de vergrijzing, die ook in de VS de komende decennia zal toeslaan, bedreigen ze op de lange duur ook de betaalbaarheid van sociale zekerheidsvoorzieningen en ziekenfondsprogramma’s zoals Medicare.

President Obama staat dan ook voor een hervorming die sommigen al hebben omschreven als de grootste sinds de New Deal van Franklin D. Roosevelt. Yes, you can? De Amerikaanse burgers helpen het hem hopen.