Minister Hirsch Ballin van Justitie deed gisteren een voorstel om het zwijgrecht wettelijk te regelen. De bewindsman besloot om in zijn wetsvoorstel geen strikte omschrijving te geven van ”de journalist”. Hij wil dat ook andere mensen die via de media deelnemen aan het publieke debat, zoals bloggers en opiniemakers, hun bronnen kunnen beschermen.Hirsch Ballin wil hen echter geen volledige bronbescherming geven. Grote belangen kunnen zwaarder wegen dan het zwijgrecht. Het beëindigen van bijvoorbeeld een kaping of gijzeling kan aanleiding geven het zwijgrecht te doorbreken. De rechter moet beslissen of een journalist terecht een beroep doet op het zogenoemde verschoningsrecht.

Dit recht wordt nu wettelijk geregeld na een vermaning van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Dit hof oordeelde vorig jaar dat het openbaar ministerie de rechten van journalist Koen Voskuil schond door hem achttien dagen vast te houden omdat hij weigerde een bron te onthullen.

Het wetsvoorstel regelt ook dat mensen die zich ten onrechte op het zwijgrecht beroepen minder lang in gijzeling kunnen worden gehouden. Hirsch Ballin vindt dat mensen maximaal zestien dagen vastgehouden mogen worden. Nu is dat nog dertig dagen.

De verkorting geldt ook voor de vier andere beroepsgroepen die hun bronnen kunnen beschermen: artsen, advocaten, notarissen en geestelijken. Bij een gijzeling moet na zes dagen worden bekeken of het nog wel zinvol is iemand vast te houden.

Bij andere dwangmiddelen, zoals een doorzoeking of inbeslagneming, handhaaft de bewindsman het bestaande beleid. Ook telefoontaps en het opvragen van telefoon- en mailgegevens blijven mogelijk. De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) noemt dat „een gemiste kans. Die kunnen óók schending van de bronbescherming opleveren.”

Overigens noemt de NVJ noemt de wettelijke regeling een positieve eerste stap. „Gijzelingszaken, zoals die van Telegraafjournalisten Mos en De Haas zullen hiermee minder snel aan de orde zijn”, aldus de journalistenbond.

De minister van Justitie stuurde zijn voorstel gisteren voor advies naar verschillende instanties. Hij stelde het wetsvoorstel op na overleg met de NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren.