Cultuur & boeken

Liefde is sterker dan de dood

N.a.v. ”Uitgesteld afscheid”, door Julia Leigh; vert. Paul van der Lecq; uitg. Cossee, Amsterdam, 2008; ISBN 978 90 593 6201 7; 121 blz.; € 16,90.

Tineke Smith-Nieuwenhuis
5 November 2008 07:19Gewijzigd op 14 November 2020 06:40

Bij sommige boeken weet je al na de eerste zin dat je een juweeltje in handen hebt. ”Uitgesteld afscheid” is zo’n boek. Het omslag bestaat uit een zwart-witfoto. Een klein, blond meisje met felle ogen waarnaar je moet blijven kijken. Om haar heen schaduwt het, waardoor het meisje nog meer opvalt. Zo is het ook met het verhaal. Het lijkt op een diamant op zwart fluweel. Tegen de achtergrond van allerlei menselijke ellende komen de momenten van liefde en hoop des te beter uit.Al na haar debuut in 2002 met ”Het tijgerspoor” werd de Australische schrijfster Julia Leigh geroemd om haar stijl en vertelkracht. ”Disquiet” zoals de oorspronkelijke titel van ”Uitgesteld afscheid” luidt, zal de lezer zeker niet teleurstellen. Hoewel het boek ook deze keer weinig pagina’s telt, weet Leigh het thema ”liefde is sterker dan de dood” verrassend goed uit te diepen. Kernachtig taalgebruik en verrassende beelden en symboliek zijn daarbij de meest opvallende kenmerken.

Vanaf het begin lijkt de hoofdpersoon Olivia niet van deze wereld. Het is alsof zij al haar gedachten en emoties zo veel mogelijk heeft uitgeschakeld. Na een mislukt huwelijk keert Olivia uit Australië terug naar haar ouderlijk huis in Frankrijk. Zij wordt van buitenaf beschreven en steeds „de vrouw” genoemd. Dit bezorgt de lezer een gevoel van afstand, alsof de vrouw een levende dode is. „De vrouw beklom de marmeren trap en toen ze haar moeder bereikt had, pakte ze haar zachte schilferige hand en kuste die. Uit beleefdheid, niet als verzoeningsgebaar.” Bijna zonder woorden weet Leigh spanning op te roepen. Waarom heeft de vrouw ruzie met haar moeder en waarvoor is zij op de vlucht?

”Uitgesteld afscheid” ritselt van de fluisteringen. Daardoor ontstaat een bepaalde geladenheid die de lezer onrustig en tegelijkertijd nieuwsgierig maakt. Net zoals in het echte leven houden mensen geheimen voor elkaar. Soms blijft de auteur echter te vaag waardoor het verhaal aan kracht verliest. Zo krijgt de vermoedelijke boosdoener in het verhaal, de man van Olivia, geen stem, waardoor de lezer vanzelf partij kiest voor de vrouw. Ook de buitenechtelijke relatie van Olivia’s broer Marcus met een studente wordt slechts aangestipt en voegt niets toe aan het verhaal.

Door de ogen van Olivia’s kinderen krijgt de lezer een idee van wat er aan de hand kan zijn. Littekens van een angstvallig verborgen leven komen aan het licht. „De kinderen (…) hadden zonder twijfel hun moeder op bed zien liggen, de blanke vlakte van haar rug overdekt met vergane, vergeelde verwondingen.” Eén ding wordt duidelijk: wat Olivia is aangedaan heeft haar geest uitgedoofd, gedood. Haar rest alleen nog de taak haar hele leven uit te wissen. Een ontmoeting met de dood in levenden lijve doet haar echter op haar schreden terugkeren.

Olivia’s broer Marcus en zijn vrouw Sophie krijgen een kindje dat na de geboorte overlijdt. Ze nemen het kindje mee naar het kasteel waar ze hun intrek nemen. Niemand weet zich een houding te geven tegenover Sophie, die haar kindje behandelt alsof het nog leeft. Leigh had geen beter beeld kunnen kiezen om te laten zien dat een dode niet in het leven thuishoort. Ook Olivia komt tot dat inzicht, maar het is de smeekbede van haar zoon: „Alsjeblieft. Kom mee”, die haar terug moet trekken, het leven in.

De kinderen zijn stiekem met de kano het meer opgevaren. Midden op het meer gaat het fout. Het meer loopt de kano in. Wild zwaait de jongen met zijn armen, maar Sophie, die toekijkt, negeert hardvochtig zijn SOS. „Vaarwel, vaarwel, alle kinderen moeten gaan.” Een paar woorden die Sophies toestand raak typeren.

Tijdens haar ochtendwandeling ziet Olivia de kano kapseizen. Na enige aarzeling loopt ze het water in. „Ze (…) dompelde zich stukje bij beetje onder in het ijskoude water (…) Miserabele doop.” Die laatste woorden hebben een religieuze lading. Het water bedelft haar als een graf en het is de vraag of het haar zal lukken het water van zich af te schudden en opnieuw te leven. Liefde alleen kan dit bewerkstelligen.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer