Loekasjenko omschreef de EU-maatregel dinsdagavond als „absurd.” Een woordvoerster van de president verweet de Unie bovendien een dubbele moraal, omdat Portugal wel een visum zal verstrekken. „De Portugezen snappen hoe absurd het is”, aldus de zegsvrouw.

De EU heeft al jaren forse kritiek op het slechte mensenrechtenbeleid van Loekasjenko. Voor de meeste lidstaten was de maat vol toen hij onlangs een groep waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) niet toeliet tot Wit-Rusland. Probleem bij het weigeren van visa is dat Portugal momenteel voorzitter is van de OVSE en Loekasjenko toch wil uitnodigen voor een topontmoeting van de OVSE in december.

De lidstaten hebben nu via onderlinge samenwerking in het kader van het Verdrag van Schengen, dat vrij verkeer van personen regelt, een juridische constructie gevonden om de omstreden president voor onbepaalde termijn niet toe te laten tot de Europese Unie.

Groot-Brittannië en Ierland, die geen deel uitmaken van de Schengen-zone, doen wel mee aan deze overeenkomst. Portugal krijgt de mogelijkheid een uitzondering te maken. Loekasjenko mag echter niet via Portugal andere EU-lidstaten bezoeken, zo hebben de EU-ministers van Buitenlandse Zaken dinsdagmiddag besloten.

Wit-Rusland streeft ook naar een speciaal partnerschap voor de vrede met de NAVO. Tijdens de NAVO-top, later deze week in Praag, wil Loekasjenko dat verzoek kracht komen bijzetten. De NAVO vindt echter dat Wit-Rusland daar nog lang niet aan toe is. Bovendien weigeren ook de Tsjechische autoriteiten Loekasjenko een visum. In antwoord daarop heeft Wit-Rusland zijn ambassadeur uit Praag teruggehaald en heeft het de EU gewaarschuwd dat het niet meer zal meewerken op het gebied van illegale migratie en andere kwesties.

Oorspronkelijk wilde de EU een reisverbod afkondigen voor alle Wit-Russische regeringsfunctionarissen, maar de ministers van Buitenlandse Zaken besloten tot een verbod voor de president en de ministers nadat Portugal dwars ging liggen.