Minder uitgeven is een voorwaarde voor het bijna 20 miljard euro bedragende reddingspakket aan Hongarije van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Europese Unie en de Wereldbank.Het IMF maakt 12,5 miljard over, de EU 6,5 miljard en de Wereldbank ongeveer 1 miljard euro om te voorkomen dat na IJsland ook Hongarije failliet gaat wegens de ernstigste globale crisis in acht decennia, zo maakte IMF-directeur Strauss-Kahn dinsdag bekend. „De wereld moet weten dat wij klaarstaan om landen te helpen die wat hulp nodig hebben”, zegt IMF-directeur Dominique Strauss-Kahn laconiek.

De leningen die Hongarije krijgt, zijn voor een bevolking van bijna 10 miljoen mensen veel meer dan de 1,5 miljoen en de 13 miljoen euro die door het IMF al aan IJsland en Oekraïne werden beloofd. Hongarije is er slechter aan toe dan werd aangenomen.

Vorig jaar had het voormalige Oostblokland al het grootste begrotingstekort van de Europese Unie. Niet verwonderlijk, want er werd jarenlang enthousiast geld uitgegeven aan sociale voorzieningen, zoals bonussen voor gepensioneerden en ambtenaren - een grote groep kiezers.

Hypotheken
Een ander probleem is dat 90 procent van bankierende Hongaarse huishoudens leningen en hypotheken heeft in euro’s, Zwitserse franken en yen, omdat daarop de rente lager was. Nu hebben zij spijt. Omdat de Hongaarse munt, de forint, zwakker wordt, zijn veel Hongaren niet of nauwelijks in staat hun schulden af te lossen. „Mijn hypotheek heb ik in Zwitserse franken. Door de zwakke forint is de maandelijkse hypotheeklast op ons huis gestegen van 60.000 naar 85.000 forint (330 euro)”, zegt Jozsef Szepesi. Dat is bijna de helft van zijn maandelijkse salaris als kantoorbediende.

Szepesi weet niet wat er met zijn auto moet gebeuren, waar hij ook een jarenlang lopende lening voor afsloot. Hij is slechts een van de talrijke gedupeerden, waardoor Hongaarse banken in grote moeilijkheden geraken. Op de beurs van Boedapest zitten zichtbaar angstige Hongaarse handelaren aan hun computer gekluisterd. Met de miljarden aan westerse leningen moet er weer vertrouwen komen in het Hongaarse financiële systeem.

Maar dat geld krijgt de Hongaarse socialistische regering alleen als het niet langer sinterklaas speelt, ook niet in december. Daarom wordt de dertiendemaanduitkering voor gepensioneerden geschrapt of enorm gereduceerd. Ook ambtenaren kunnen soortgelijke bonussen vergeten, geeft de toch al impopulaire socialistische premier Ferenc Gyurcsany ruiterlijk toe. Naar verwachting zal bijna een op de vijf Hongaren, ongeveer 1,5 miljoen mensen, door deze maatregelen worden getroffen.

Oppositie
„Ik had er zo naar uitgekeken. Je denkt elk jaar weer: Nog zoveel nachtjes slapen, en dan komt de eindejaarsuitkering weer”, verzucht een oudere, gepensioneerde Hongaarse vrouw. Gyurcsany, zelf een miljonair in euro’s, ontkent kritiek van de rechtse oppositie dat hij aan de leiband van het IMF loopt.

„Hongarije is een onafhankelijk land”, zegt hij. „Niemand zegt welke politieke beslissingen wij moeten nemen. Maar natuurlijk moeten we kijken naar de dertiendemaanduitkeringen voor gepensioneerden en ambtenaren. Ik weet gewoon niet waar we het geld daarvoor vandaan moeten halen.” De premier verwacht dat de economie volgend jaar met een procent zal krimpen, de eerste recessie in het land sinds 1993.

Hongarije heeft de twijfelachtige eer het eerste EU-land te zijn dat, onder strikte voorwaarden, financiële hulp krijgt om de crisis te doorstaan. Slecht nieuws voor de deeg knedende ouderen in O’buda, die voor de kerstdagen op een feestelijke bonus hadden gerekend.