Priesters van geheime genootschappen die mensen konden straffen door hen een middel toe te dienen dat hen schijndood maakte. Geesten die met slaven naar Haïti kwamen. De expositie over voodoo in Haïti staat bol van uitingen uit de geestenwereld.Op de tentoonstelling staan 250 objecten centraal, waaronder altaren. Ze zijn afkomstig uit de collectie van de Zwitserse vrouw Marianne Lehmann die een halve eeuw geleden met een Haïtiaan trouwde en naar het land trok.

„Ik kan absoluut begrijpen dat orthodoxe christenen moeite met deze expositie hebben. Christelijke zendelingen in Haïti staan lijnrecht tegenover het voodoogeloof”, zegt Frans Fontaine, een van de samenstellers van de expositie. „Maar laten we eerlijk zijn. Orthodoxe christenen hebben moeite met alle andere godsdiensten dan het christendom.”

Is het wel passend een expositie over voodoo te maken? Uit strafzaken in Nederland blijkt dat voodoorituelen een funeste invloed kunnen hebben. Zo verklaarde een moeder dat ze haar dochter had gedood omdat het kind behekst was door voodoo.

„In elke religie komt misbruik van de godsdienst voor. Hoeveel mensen zijn er niet uit naam van het christelijk geloof omgekomen? Als een christelijke sekte collectief zelfmoord pleegt, mag ik daar niet het hele christendom op afrekenen. Voodoo is een heel brede religie. Ook in voodoo komen magiërs voor die mensen kwaad willen doen. De voodoo op Haïti is echter een vrij vriendelijke volksreligie, waar zaken als liefde en vruchtbaarheid van het land centraal staan.”

Bent u niet te naïef?

„Nee, u bekijkt de zaak zwartwit. Veel mensen associëren voodoo met kwaad. Er bestaat veel bedenkelijke beeldvorming, sterk gestuurd door griezelfilms vanuit Hollywood. Zo is er het verhaal van poppetjes waar met speldjes in geprikt kan worden. President Sarkozy van Frankrijk heeft een proces aangespannen tegen iemand die hem als zo’n poppetje had voorgesteld. In het voodoogeloof in Haïti komen die poppetjes echter niet eens voor.”

Een hulpverleenster van de christelijke hulporganisatie Scharlaken Koord stelt dat bijvoorbeeld Afrikaanse prostituees zwaar gebukt gaan onder voodoorituelen. De vrouwen hebben hun ziel aan de duisternis verkocht. Ze denken dat voodoorituelen zich tegen hen keren als ze zich verzetten tegen hun pooiers.

„Vrouwen kunnen worden gemanipuleerd. Maar is dat zo veel anders dan bij loverboys? Daar zeggen pooiers toch tegen meisjes dat ze een goed leven krijgen als ze naar hen luisteren.”

De voodoocultus belemmert de kwaliteit van de medische zorg ernstig, concludeerden artsen na een bezoek aan het Afrikaanse Togo. Voodootovenaars passen levensgevaarlijke methoden toe.

„Priesters kunnen met bepaalde geneeskrachtige kruiden ook veel goeds doen. Waarmee ik niet zeg dat elk ritueel genezend is. Van belang is bovendien dat de voodoo in Haïti anders is dan de voodoo in Afrika, al ligt in Afrika wel de basis. De voodooreligie in Haïti heeft een sterke relatie met het rooms-katholieke geloof. Zo maken veel heiligen, zoals Petrus, deel uit van de voodooreligie.”

Kinderen wordt tijdens de voodoo-expositie voorgehouden dat een pakketje dat ze ontvangen „speciale kracht” kan krijgen. Bestaat het gevaar dat kinderen op zo’n expositie occult belast raken?

„Absoluut niet. Er zit niets occults aan die activiteit. Het is juist heel speels. Ze moeten bijvoorbeeld naar een detail van een bepaald voorwerp kijken.”

Een deel van de opbrengst van de expositie gaat naar een cultureel voodoocentrum in Haïti. Vereenzelvigt het Tropenmuseum zich met deze religie?

„Nee. Wij worden niet ineens allemaal voodoo-aanhangers. Wij vinden het belangrijk dat cultureel en religieus erfgoed bewaard blijft. U bekijkt de zaken sterk vanuit een orthodox-christelijke bril. Maar als christenen deze expositie niet waarderen, en dat recht hebben ze, wil dat nog niet zeggen dat het voodoogeloof een duivels geloof is.”