Volgens sommigen is het opvallend dat de nieuwe eisen pas worden ingevoerd nadat de doelstelling voor het terugdringen van schooluitval moet zijn behaald.Door de aangescherpte eisen kunnen volgens staatssecretaris Van Bijsterveldt van Onderwijs twee keer zo veel leerlingen gaan zakken voor het examen. „Je kunt op je vingers natellen dat leerlingen die zakken het examen niet allemaal zullen overdoen”, stelt een zegsman van de Algemene Onderwijsbond (AOb).

Ook volgens voorzitter Pieter Hendrikse van Ons Middelbaar Onderwijs (OMO), een groep van veertig Brabantse scholen, kunnen de strengere eisen „leiden tot meer voortijdig schoolverlaters.” De koepelorganisatie van middelbare scholen, de VO-raad, deelt die vrees.

Van Bijsterveldt stelt dat aanscherping nodig is omdat „het percentage geslaagden is gestegen terwijl de zorg rond het niveau is toegenomen.” De Tweede Kamer steunt haar maatregelen.

De staatssecretaris wil dat scholieren alleen slagen als het eindcijfer voor het centraal examen gemiddeld een voldoende is. Verder mogen ze voor Nederlands, Engels en wiskunde maar één 5 halen. Zij komt daarmee tegemoet aan klachten uit het hoger onderwijs over het niveau van aankomende studenten.

Door de verwachte toename van de schooluitval botsen de strengere examens met een andere doelstelling van Van Bijsterveldt. In 2011 wil het kabinet het aantal jongeren dat zonder diploma de school verlaat, halveren.

„Dit is heel raar”, zegt voorzitter Jelle Swaan van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS). Hij wijst erop dat de strengere examens pas in het schooljaar 2011-2012 ingaan, terwijl het aantal jongeren dat zonder diploma vertrekt al in 2011 moet zijn gehalveerd.

Overigens denkt Van Bijsterveldt dat het aantal gezakte leerlingen lager zal uitkomen dan geraamd door het onderwijsveld. Zij verwacht dat leerlingen en docenten zich zullen aanpassen aan de nieuwe eisen. Scholen vrezen echter dat scholieren niet harder gaan blokken, maar voor een lager schoolniveau zullen kiezen, zegt een woordvoerder van de VO-raad.