Beeldenstormers in keurig kostuum
Keurige burgers die na gezamenlijk overleg in alle rust een aantal beelden van de kerkmuur halen. Het Amsterdamse Veilinghuis Christie’s brengt op 10 november dit zeldzame schilderij van de Beeldenstorm onder de hamer.
Het werk van Hendrik van Steenwijck II, schilder aan het Haagse hof van Frederik Hendrik, is om meer dan één reden opvallend. In de eerste plaats gaat het om een van de slechts twee bekende schilderijen over de Beeldenstorm die ook min of meer in die tijd zijn geschilderd. Het Rijksmuseum Amsterdam verwierf vorig jaar een paneel van Dirk van Delen uit 1630 met een soortgelijke afbeelding. Verder zijn er alleen prenten bekend die de Beeldenstorm uitbeelden.Het is opvallend dat beide schilderijen de beeldenstormers (iconoclasten) afbeelden als keurige burgers die na gezamenlijk overleg in alle rust een aantal beelden van de muur halen. Geen beeldenstorm dus, maar eerder een ontmanteling. Prenten en latere schilderijen tonen steevast een woedende menigte -het gepeupel- die Mariabeelden bespuwt, grafstenen vernielt, hosties vertrapt en met hamers, stokken en beitels zelfs het stucwerk van de muren slaat.
Jaco Rutgers, kunsthistoricus bij Christie’s, denkt dat Van Steenwijck het schilderij in opdracht maakte van sympathisanten met de Beeldenstorm. „Zij wilden het historische beeld wat bijstellen. De Beeldenstorm was niet altijd en overal zo stormachtig en gewelddadig. Op het schilderij van zowel Van Steenwijck als Van Delen wordt de kerk eenvoudig klaargemaakt voor de protestantse eredienst.”
De Beeldenstorm (1566) was zo’n belangrijke gebeurtenis in de Nederlandse geschiedenis, dat het als een van de vijftig hoofdmomenten in de Canon van Nederland is opgenomen. De Beeldenstorm kan worden gezien als het begin van het ”calvinistische Nederland”.
Het schilderij van Hendrik van Steenwijck zal naar verwachting tussen de 50.000 en 70.000 euro opbrengen.