Marten wilde al vanaf de kleuterschool zendeling worden, zegt hij. Hij studeerde culturele antropologie en theologie in Utrecht. Omdat zijn vrouw haar studie nog niet had afgerond, richtte hij zich eerst op zending in Nederland. In 1994 richtte Visser de stichting Gave op, actief onder vluchtelingen en asielzoekers.Zes jaar was hij directeur van Gave, totdat hij gehoor gaf aan een „duidelijke roeping” die hij al jaren eerder had gehad tijdens een conferentie van Overseas Missionary Fellowship (OMF) en CAMA-zending om in Thailand te werken. De GZB leende hem uit aan OMF en zo vertrok hij in 2000 met zijn vrouw Esther naar dit Aziatische land.

Visser ging werken als kerkplanter in een district in Bangkok waar 60.000 mensen woonden, hoofdzakelijk in uit de grond gestampte flats. „Er was daar geen enkele kerk. We belegden met twee Thaise echtparen Bijbelstudies in huis. Dat deden we in hun woning, want dan was er ook de kans dat de buren en andere vrienden zouden komen.”

Momenteel telt deze gemeente in dit district zo’n zestig bezoekers, inmiddels voorzien van een eigen gebouw. Marten Visser vertrok in 2006 naar het noordoosten van Thailand, om daar opnieuw te pionieren. „Ik zie me zelf als steigerhout. Als dat te lang overeind blijft, gaat het lelijk staan.”

Boeddhisme

Thailand is voor 90 procent boeddhistisch. Het land kent nog maar een relatief jonge christelijke kerk. In 1828 kwam de eerste protestantse zendeling in het land. Er zijn inmiddels meer dan 4000 protestantse kerken in Thailand, met in totaal ongeveer 325.000 leden. Het protestantisme valt uiteen in drie hoofdstromen: de Church of Christ in Thailand (het oudste en meest traditionele kerkgenootschap, gedomineerd door de presbyterianen), de niet-charismatische evangelische kerken (veelal na de Tweede Wereldoorlog ontstaan uit de zending) en de charismatische evangelische kerken, die sterk vertegenwoordigd zijn in de steden.

Veertig procent van de protestanten behoort tot de stammenbevolking, die minder dan 2 procent van de totale bevolking uitmaakt. Onder de etnische Thais, waarop zijn promotieonderzoek zich richt, is het percentage protestantse christenen slechts 0,3 procent. Visser verklaart dat uit het feit dat de Thais trots zijn op hun boeddhistische identiteit, terwijl de aanhangers van stammenreligies in een moderniserende wereld vertrouwen in hun godsdienst kwijtraken. „De oude stammenreligie voldoet kennelijk niet meer in deze tijd.”

Dr. Visser onderzocht in zijn proefschrift ”Conversion Growth of Protestant Churches in Thailand” (uitg. Boekencentrum, Zoetermeer), waarop hij vrijdag onder supervisie van prof. J. A. B. Jongeneel in Utrecht promoveerde, welke factoren in Thailand bijdragen aan kerkgroei. Hij concludeert dat vooral vrouwen en migranten, en dan met name de ouderen onder hen, lid worden van een protestantse kerk. Onder mensen op het platteland en laagopgeleiden zijn er relatief weinig bekeerlingen. Dat komt volgens Visser niet doordat zij minder openstaan voor het christelijk geloof, maar doordat zij minder de gelegenheid hebben de christelijke boodschap te horen.

Het belang van persoonlijke relaties in de bekering van mensen kan moeilijk overschat worden, aldus dr. Visser. „Een Thai met een christelijk familielid blijkt een honderden malen grotere kans te hebben om ook christen te worden dan een Thai zonder christenen in zijn familie. Het is bijna honderd keer zo waarschijnlijk dat iemand die in een dorp woont met een kerk, christen wordt, dan iemand die in een dorp woont zonder kerk. De belangrijkste factor voor kerkgroei blijkt echter de leeftijd van een kerk te zijn. Hoe jonger een kerk, hoe meer bekeerlingen er zijn. Traditionele kerken groeien langzamer.”

Visser gaat vooral beschrijvend te werk. Dat neemt niet weg dat de zendeling achter de wetenschapper in hem niet verborgen kon blijven en hij ook de consequenties uit zijn onderzoek voor het beleid wil trekken. Visser: „Als je ziet dat hoe jonger de kerk is, des te sneller de groei, dan betekent dit dat er steeds nieuwe gemeenten gesticht moeten worden, want dat is kennelijk de beste evangelisatiemethode. Als je ziet dat traditie groei belemmert, is het verstandig zo weinig mogelijk regels te hebben die niet rechtstreeks uit Gods Woord voortkomen.”

Gestrooide zaad

Visser constateert na zovele jaren dat God werkt en het gestrooide zaad opkomt. „Ik werd eens uitgenodigd met de vraag om Engels te geven. Ik zei: Dat wil ik niet, want ik ben gekomen om over de Heere God te spreken. Nou, zeiden ze, dan doe je dat toch! Zo kwam ik in een huis met 25 mensen en sprak ik over de schepping, de zondeval en de verlossing. Later hoorde ik dat twee vrouwen diezelfde avond nog gebroken hebben met hun goden en ophielden met het offeren aan de geesten.”

Het zijn geen grote getallen, erkent Visser. „Er zijn landen waar het aantal christenen snel groeit, maar dat is in Thailand niet het geval. De bevolking is vaak tevreden met zichzelf, waardoor er minder openheid is voor het Evangelie. Met de tsunami van enkele jaren geleden zag je dat er een opleving ontstond van de kerk in dat specifieke gebied. Er zijn daar toen twintig nieuwe kerken ontstaan. Dat neemt niet weg dat Thailand nauwelijks een geschiedenis van een kerk kent. Kerkgroei heeft zijn tijd nodig.”

Omdat het aantal protestantse christenen per jaar 3,5 procent sneller toeneemt dan de bevolking, neemt het aandeel van het protestantisme onder de Thais wel toe. „Dit is ook op te maken uit het feit dat twee derde van alle Thaise protestantse gelovigen eerstegeneratiechristen is. Dat zou betekenen dat over 135 jaar Thailand nagenoeg christelijk is. Maar ik verwacht en hoop dat voor die tijd de Heere terugkomt.”