Daarbij vraagt hij zich af of het niet beter zou zijn geweest wanneer een internationaal panel van deskundige historici de schattingen van dr. Tomasz Kranz zou hebben getoetst. Dit is nu juist wat er is gebeurd. De schattingen van Kranz (78.000 slachtoffers) zijn door Yad Vashem Studies in 2007 gepubliceerd en in 2008 in Duitsland door Wolfgang Benz en Barbara Distel. In de redactie van Yad Vashem Studies hebben onder anderen de wereldberoemde collega’s Yehuda Bauer en Dan Michman zitting. Benz, lang directeur van het antisemitismecentrum van de Berlijnse Technische Universiteit, heeft wereldfaam, en voor Distel geldt hetzelfde. Wie hieraan twijfelt, doet er goed aan even internet te raadplegen. De achterdocht van rabbijn Van de Kamp mist dus elke grond.Prof. dr. J. Houwink ten Cate

Herengracht 380

1016 CJ Amsterdam

Zaak Zeewolde
Mr. P. J. den Boef (RD 10-10) stelt in zijn reactie op mijn opiniebijdrage in RD 9-10 dat in het tussenarrest van het gerechtshof Arnhem in de zaak Zeewolde niet de kerkorde zelf in het geding is, maar uitsluitend de toepassing ervan door de kerk. Deze stelling vind ik echter niet terug in het tussenarrest. Het hof geeft expliciet aan dat ook de inhoud van de kerkorde in het geding is. Volgens het hof is door ds. De Boer het volgende aangevoerd: „Zowel binnen de CGK als de appelmogelijkheden die de Kerkorde biedt is geen sprake van een rechtsgang die met fundamentele waarborgen is omkleed” (overweging 5.3.2). Mede op basis van deze ’klacht’ gaat het hof nu onderzoeken of er inderdaad sprake is van tekortkomingen in zowel het toepasselijke kerkrecht als in de gevoerde procedure.

Een aantal mensen gaf in een persoonlijke reactie aan dat het toch positief moet worden gewaardeerd wanneer gebreken in een kerkelijke procedure boven tafel komen en kerken worden aangezet tot wijziging van de interne regels. Hoewel een kritische blik op het eigen functioneren heel gezond kan zijn, meen ik dat de aansturing hiertoe niet door de burgerlijke rechter moet plaatsvinden. Kerkgenootschappen moeten uit zichzelf kritisch (blijven) kijken naar de interne rechtsgang. Hierbij moet worden aangetekend dat de doelstellingen van het kerkrecht slechts gedeeltelijk samenvallen met die van het civiele (proces)recht. Het bestaan van verschillen tussen beide procedures is daarom niet per definitie ’fout’.

Prof. mr. dr. W. A. Zondag

F. A. Molijnlaan 93

9081 AD Nunspeet

Lintje
Naar aanleiding van het opinieartikel ”Wees vasthoudend bij aanvraag van een lintje” (RD 9-10) een enkele bezinnende gedachte. Zitten we op het juiste spoor als we ons bezighouden met het aanvragen van een lintje voor iemand die zich, hoe dan ook, positief heeft ingezet? Is dat in de lijn van de Heere Jezus? Feitelijk hebben de beoogde mensen zich beziggehouden met het „geven van goede gaven.” Ook al zal dit in de meeste gevallen niet een financiële bijdrage zijn, heeft hierop de boodschap van Jezus uit Mattheüs 6 niet iets te zeggen? De liefdegaven van onze handel en wandel zullen niet verborgen blijven, maar zou het de bedoeling zijn dat wij er op aarde voor geridderd worden? Is het ’loon’, in de Hemel weggelegd, niet van onschatbare meerwaarde? Waarde die blijft tot in eeuwigheid. Laat toch uw licht schijnen bij alles wat u/jij doet, opdat de mensen zeggen: God is goed!

J. J. Koppe

M. C. M. de Grootstraat 67

3119 VM Schiedam

Scheppingsdagen (slot)
We discussiëren (RD 2-10 e.v.) uitgebreid over de scheppingsdagen: zijn het dagen van 6x24 uur of miljoenen jaren. Voor een christen is bepalend het Woord (Joh. 1). „Hij gebiedt, en het staat er!” Zit er tussen dat gebieden en het ontstaan van de aarde miljoenen jaren? Als we over de wonderen van de Heere Jezus lezen in de Evangeliën lijkt mij dit laatste echt onwaarschijnlijk. In Ex. 20:11 staat duidelijk dat de Heere de hemel en de aarde, de zee en al wat daarin is, in zes dagen gemaakt heeft. Ten tijde van de wetgeving op de Sinaï was een dag een dag van 24 uur! Ik denk dat we beter de lofzang kunnen aanheffen op het scheppingswerk van God dan eindeloos te discussiëren over tijd en tijdsduur van de schepping. Psalm 8 is wat dat betreft een passend lied. Immers, „waar was u toen Ik de aarde grondde? Geef het te kennen, indien u kloek van verstand bent” (Job 38:4). De wetenschap moet zich door het Woord laten begrenzen. Het Woord is het eerste en het laatste Woord.

A. Vente

Vondelpad 12

2811 LG Reeuwijk