De Amsterdamse AEX noteerde rond 11 uur een stijging van 2,5 procent. Elders in Europa stonden vergelijkbare plussen op de borden. De toonaangevende Nikkei-index op de beurs in Tokio boekte dinsdag de grootste procentuele stijging op één dag ooit. De Dow-Jonesindex in de Verenigde Staten behaalde de grootste stijging in punten ooit op één dag.Fortis zette in Nederland en België een domper op de uitbundige stemming. Het aandeel opende vanmorgen om 11 uur 63 procent lager. De handel was sinds vorige week maandag opgeschort.

Het is de tweede dag op rij dat de koersen stijgen. Beleggers hebben vertrouwen in de maatregelen van overheden wereldwijd om de kredietmarkten vlot te trekken en het vertrouwen te herstellen. De regeringsleiders van de vijftien eurolanden spraken zondag in Parijs af om garant te staan voor grensoverschrijdende leningen die banken elkaar onderling verstrekken.

Nederland stelt zich garant voor een bedrag van 200 miljard euro, zo maakte premier Balkenende gisteren bekend. De banken moeten wel betalen voor die garantie. Minister Bos van Financiën vergeleek de regeling met een risicoverzekering, die alleen wordt aangeboden aan „gezonde” banken. Mocht de garantstelling worden uitbetaald, dan zal dat ten koste gaan van de schatkist. Maar Bos weet „bijna zeker” dat de garantie niet uitbetaald hoeft te worden.

Eerder stelde Nederland al 20 miljard euro beschikbaar aan banken die problemen hebben hun balans op orde te krijgen. In ruil voor een deel van dat geld krijgt de Nederlandse staat een belang in de bank.

Met de Nederlandse garantstelling loopt de totale Europese waarborg op tot meer dan 1 biljoen euro en er kunnen nog meer landen garantstellingen aankondigen. Frankrijk, Engeland, Duitsland, Noorwegen en Portugal hebben al bedragen beschikbaar gesteld. Ook de Verenigde Staten gaan naar Europees model kapitaalinjecties geven aan getroffen instellingen.

De Tweede Kamer steunt de Nederlandse maatregel, maar heeft nog wel vragen over de uitwerking en de voorwaarden van de garantiestelling. Hij zou daar vandaag over praten. Voorafgaand aan het debat liet minister Bos van Financiën weten niet zeker te zijn van een blijvend herstel op de effectenbeurzen. „Je moet de dag niet prijzen voor het avond is.” Ook tijdens de tweede dag van opverende aandelenmarkten kan niemand voorspellen hoe de beurzen zich gaan ontwikkelen, aldus de bewindsman.

Premier Balkenende reageerde gisteren ook terughoudend op de ontwikkelingen van de beurskoersen. Hij benadrukte dat voorzichtigheid geboden is bij het leggen van een koppeling met de beurskoersen. Daarin spelen psychologie en de ontwikkeling van de beurs in bijvoorbeeld Azië een rol. Als daar de koersen omhooggaan, gebeurt dat enkele uren later hier ook, zei hij.