Rechter respecteert kerkelijke regels
De rechtszaak tussen H. R. H. A. de Boer, voormalig predikant van de christelijke gereformeerde kerk te Zeewolde, en de Christelijke Gereformeerde Kerken kan een ongewenst keerpunt worden in de geschiedenis van het kerkrecht. Dat stelde prof. dr. W. A. Zondag, hoogleraar arbeidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, donderdag in een opinieartikel in deze krant. Volgens hem is er veel aan gelegen als de partijen alsnog tot een schikking komen. Hieronder de reactie van mr. P. J. den Boef. Wat hem betreft wordt de zaak geschikt.
Omdat de zaak onder de rechter is, laat ik de inhoud van de procedure hier rusten. Wel wil ik enkele kanttekeningen plaatsen bij het artikel van prof. Zondag.Zondag vreest dat deze zaak een ongewenst keerpunt in de geschiedenis van het kerkrecht kan worden. Ik deel zijn mening niet, althans ik zou mij minder stellig hebben uitgedrukt. De geschiedenis van de rechtspraak leert dat de burgerlijke rechter niet snel ingrijpt in een kerkelijke procedure, mits de kerk haar regels (de kerkorde) op orde heeft en fundamentele beginselen van een behoorlijk proces nakomt.
Er moet dus sprake zijn van een rechtsgang die met voldoende waarborgen is omkleed. Dat is ook voluit Bijbels. Alles dient eerlijk en met orde te geschieden en in een weg van recht.
Dat beide procedures voor de kerk negatief uitvielen, lag niet zozeer aan de kerkorde, maar aan de onzorgvuldige wijze waarop deze is toegepast. Juist de kerk dient zich te houden aan een fundamenteel beginsel als hoor en wederhoor. Verder dienen partijen over dezelfde stukken te (kunnen) beschikken en dient er een mogelijkheid te zijn om personen te wraken als de onpartijdigheid in het geding is.
Overigens zijn dit rechtsregels die we ook in Gods Woord aantreffen. Van een kerk mag dan ook worden verwacht dat de hoogst mogelijke zorgvuldigheid in acht wordt genomen. Zeker als het de positie van een predikant betreft.
Er kan nog heel veel gezegd worden over het primaat van de kerk. Dat is hier niet in geding. Maar de kerk moet wel haar eigen regels op een correcte wijze toepassen. Als de kerkorde op dit soort punten lacunes en/of tekortkomingen vertoont, kan er geen bezwaar tegen bestaan de kerkelijke regels op technische onderdelen nog eens goed onder de loep te nemen en waar nodig te actualiseren en aan te passen.
Geblokkeerd
Diverse kerkverbanden die de Dordtse Kerkorde als statuut hanteren hebben hun kerkorde op onderdelen inmiddels aangepast. Er is naar aanleiding van deze zaak dus wel degelijk lering getrokken. Dat is positief. Op deze manier wordt de weg naar de burgerlijke rechter steeds meer geblokkeerd. Een kerkelijke zaak behoort in beginsel binnen de kerk te worden behandeld. Alleen als het fout gaat en de kerk haar eigen regels veronachtzaamt, staat de weg naar de burgerlijke rechter open.
Ten slotte, mijn cliënt is tot tweemaal toe in het gelijk gesteld. De kerk heeft hierin tot tweemaal toe geen aanleiding gezien het gesprek aan te gaan, terwijl die opening wel steeds is geboden. Ik heb zelfs voorgesteld een onafhankelijke bemiddelaar aan te stellen. De kerk is daar niet op ingegaan. Ik heb dat nooit goed begrepen.
De suggestie van Zondag klinkt mij sympathiek in de oren. De opening voor een gesprek is er van onze kant nog steeds. Maar voor een gesprek zijn wel twee partijen nodig die er -in een weg van recht- ook echt gezamenlijk uit willen komen. Wat mij betreft komt het vóór 28 november tot een schikking, zodat het hof geen knopen hoeft door te hakken.
De auteur is advocaat van H. R. H. A. de Boer in de zaak Zeewolde.