Buitenland

Harry Potter heeft Russisch zusje

Sinds een paar maanden liggen in de Moskouse boekhandels naast de Russische vertalingen van Harry Potter ook boeken die er uiterlijk frappant veel op lijken. Zelfs de naam van het belangrijkste karakter is op de omslag in hetzelfde lettertype weergegeven en klinkt vrijwel synoniem: Tanja Grotter.

Van onze correspondent
14 November 2002 10:36Gewijzigd op 13 November 2020 23:56

De Russische Tanja staat net als de Engelse Harry vliegend op de voorkant afgebeeld, in haar geval op een contrabas. Ook zij vliegt tussen twee pilaren door en houdt daarbij eveneens een van haar handen omhoog. En alsof dat nog niet genoeg is, Grotter draagt net als Potter een bril en heeft op haar gezicht een opvallend teken. Niet een litteken zoals Harry, maar een typisch Russische moedervlek.

De opvallende overeenkomsten tussen de boeken stoppen niet bij de omslag. Ook inhoudelijk lijken de twee karakters en hun avonturen opvallend veel op elkaar. Zo zijn beide kinderen wees en houden ze zich bezig met magie en toverij. Wel heeft de wereld van Tanja iets meer oosterse trekken dan die van Harry.

Haar bedenker is dan ook een echte Rus, Dmitri Jemets, gepromoveerd filoloog in de Russische folklore. „De karakters en de verhalen in mijn boek zijn Russische folklore gebaseerd op Russische cultuur en tradities”, aldus Jemets in een interview. Hij benadrukt dat zijn boek een Russische parodie betreft op de Angelsaksische Potter.

Van zijn eerste boek, ”Tanja Grotter en de magische contrabas”, zijn sinds het verschijnen in augustus dit jaar al meer dan 100.000 exemplaren verkocht. Inmiddels heeft Jemets een tweede deel uitgebracht en hij zegt de komende maanden met nog twee Tanja Grotters te zullen komen.

Van de Russische vertalingen van Harry Potter zijn ruim een miljoen stuks over de toonbank gegaan, maar die zijn alweer meer dan een jaar in Rusland verkrijgbaar. Een exemplaar Potter is twee keer zo duur als die van Tanja Grotter. Het is daarom aannemelijk dat op termijn niet Potter maar Grotter de magische bestseller in Rusland wordt.

Dit dreigende succes is ook de auteur van Harry Potter, J. K. Rowling, niet ontgaan. Haar advocaten hebben Jemets en zijn uitgever Eksmo inmiddels openlijk beschuldigd van plagiaat. „Dit is geen parodie, het is gewoon een kinderboek dat het succes van de Potter-boeken uitbuit”, aldus een van de advocaten.

Volgens de Russische uitgever Rosmen, verantwoordelijk voor de Potter-vertalingen, denken nogal wat Russen dat het boek over Tanja Grotter de langverwachte vertaling is van het vijfde Potter-boek van Rowling. „Het is daarom schandalig”, aldus een woordvoerder van Rosmen. „Dit is een grove overtreding van de auteursrechten.”

Toch is het nog maar de vraag of het Rowling en Rosmen zal gelukken met succes Jemets bij de Russische rechter aan te klagen en zijn boek Tanja Grotter uit de schappen van de Russische boekwinkels te krijgen. De wet op intellectuele eigendom staat in Rusland nog maar in de kinderschoenen, slechts weinigen is het gelukt deze ten voordele te gebruiken.

Grotter-uitgever Eksmo heeft inmiddels de tegenaanval geopend. Rowling zou gewoon jaloers zijn op het grote succes van de Russische zuster van Potter. Grotter zou een echt Russisch karakter zijn, dat maar weinig zou delen met de Angelsaksische Potter, ondanks de vele „schijnbare overeenkomsten.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer