„Wie oh wie heeft binkie gehaald uit hoorn? graag ff een mail sturen? aub”, vraagt een van een huisdier ontroofd baasje. Wie is Binkie? Vanwaar deze noodkreet? „Binkie is een wit met zwarte Franse buldog”, antwoordt Alie per mail. „Ik was de eigenaar, totdat ik in het ziekenhuis lag. Toen ging hij -dacht ik- naar een vriendin, die heeft hem weggedaan…” (Ze plaatst twaalf ontzette puntjes.) „Ik wil graag weten naar wie. Want zij weet dat niet meer, zegt ze.”Student Pearl is eveneens op zoek naar een Franse buldog. „Hallo gelukkige Franse buldogbezitters. Ik ben graag op zoek naar een leuke Franse bull als kameraat.” De eerste hond die ze ooit tegenkwam van dat ras stal haar hart. Ze vraagt om een pup. „Helaas heb ik als student nog geen dikke vette portomonee en kan dus max. tot 175,- missen.” Natuurlijk ziet ze ook de aangeboden hondjes op internet, maar „dankzij vele waarschuwadvertenties voor broodfokkers ben ik toch nog wel bang bij hen een pup aan te kopen.”

Dus: „Graag doe ik dan ook een beroep op franse bulldog bezitters die gezonde pups hebben en mij een kans te willen geven ook een gelukkige te zijn met een franse bull pupje. Ik zal het met heel veel liefde en verwennerij opvoeden.”

Klein tankje
Aan de aanbodkant van dit ras -kleine, stevige, gespierde honden- staan „Franse buldogpups, breed en zeer stoer” in de etalage, en „lieve”, „zeer mooie”, „supermooie”, „prachtige”, ingeënte, ontwormde en gesocialiseerde viervoeters. Tot een „klein Tankje” toe.

De heer of mevrouw Ja of nee uit Drenthe biedt een kruising herder/husky aan. De advertentie schreeuwt het uit van de hoofdletters en uitroeptekens. De -lieve- hond moet weg omdat zijn baasje in de nieuwbouw woont: „Hij is meer geschikt voor de boerderij. Hij is heel waaks.”

Een andere adverteerder windt er geen doekjes om. Hij zoekt „slimme herders.” „Doorlopend te koop gevraagd: Mechelse, Duitse en Hollandse herders, voornamelijk reuen in de leeftijd van acht maanden tot vier jaar.” De honden moeten sociaal zijn en bekend met normale dagelijkse dingen, aldus de adverteerder, maar curieus genoeg volgt dan: „Als de hond ook bijt is dit een pre.” Zijn toelichting: „Honden gaan werken bij overheidsdiensten in buitenland, voornamelijk USA.” Eng.

Het wordt nog enger. Een geplaagde Dina stuurt een waarschuwing de markt op. „Mensen kijk uit!!!” roept ze, vetgedrukt. Ze heeft het over ene Yvonne C. die „weer bezig” is. „Ik ben een van de slachtoffers. Deze zieke vrouw verkoopt zieke hondjes in België, bij Breda in de buurt.” De vrouw adverteert onder verschillende namen, aldus Dina, „maar ik weet haar gelukkig altijd te vinden.”

Wat is er gebeurd? „Ik heb een hondje van Yvonne gekocht, zo’n acht maanden geleden”, legt Dina uit. „Het was ziek en zo bang als wat.” Eigenlijk ging het bij de koop al mis, weet Dina: „Het vreemde was dat we geen hondje mochten uitzoeken. We mochten ook niet zien waar het verbleef, de zusjes en broertjes mochten we niet zien, en de vader en moeder waren niet aanwezig.” Waarom de koop dan toch doorging? „Als je nou eenmaal zo’n beestje ziet, raak je meteen verliefd.” Het dier heeft nog steeds problemen met de huid en de ademhaling. „Daarom moet iedereen uitkijken. Haar foto’s kun je herkennen aan het groene gras en een soort kooi.”

James
Voor verademing in dit grimmige onderdeel van de digitale dierenmarkt zorgt een onschuldig ogende oproep van Linda uit Sint-Oedenrode: „Wegens verhuizing, en plaats te kort: Aangeboden lieve herder pup, bijna 25 weken oud…” De pup op de foto is zeker weten jonger dan zes maanden, maar lief oogt hij wél.

En fatsoenlijk klinkt Crista’s melding, die een goed thuis zoekt voor haar „luie buitenkat” James. „James is een gecastreerde korthaar van drie jaar oud met een beetje overgewicht. Omdat ik altijd een fulltimebaan heb gehad, kan hij goed alleen zijn. ’s Avonds komt hij dan een beetje knuffelen of gewoon bij je op de bank zitten. Als echte buitenkat is hij natuurlijk gechipt en hij heeft ook net de entingen gehad. Alle kattentoebehoren zijn ook aanwezig (al heeft hij de kattenbak al jaren niet meer van binnen bekeken). Als je met James kennis wilt maken bel of mail me dan!”

De absolute hartenbreker staat onder de afdeling ”vogels” en komt van Bep uit Utrecht. „Ik ben op zoek naar Vogel Badjes.”

Groene schildpad mag niet, maar kijk ook uit met een bruine hond
Op een willekeurige dag in september staan er op Marktplaats 460 resultaten onder ”honden en puppies: buldogs”, 558 onder herders, 1488 onder overige rashonden, 451 onder kortharige en 618 onder langharige raskatten, plus 2531 onder overige katten. Die dag worden er 2173 konijnen aangeboden, 3088 aquariumvissen, 569 kanaries en 4714 parkieten en papegaaien. Onder andere.

Waar komen al die dieren vandaan, waar blijven ze, hoe vergaat het hen? Niemand die het weet. Via welke kanalen Nederlanders precies hun huisdier kopen, daarover is geen betrouwbare informatie beschikbaar, meldt de Raad voor Dieraangelegenheden in het rapport ”Gedeelde zorg. Feiten en cijfers” uit 2006. Anno 2008 kan de Raad daar nog niets aan toevoegen, zegt een woordvoerster. Het rapport geeft wel aan dat circa 44 procent -van de 1,8 miljoen- honden bij een beroeps- of hobbyfokker vandaan komt, en 56 procent van een particulier of een asiel. Van de -3,3 miljoen- katten komt slechts 5 procent bij een fokker vandaan en 95 procent van particulieren en asiels.

Twee studenten diermanagement van de Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden deden een kleine twee jaar geleden onderzoek naar de aantallen en signaleerden in twee weken tijd meer dan 85.000 nieuw geplaatste dieren op internet. Jaarlijks ging het toen al om miljoenen. Marktleider marktplaats.nl was goed voor 84 procent van alle advertenties met dieren.

Olifanten
Waar bleven al die beesten toen internet nog niet bestond? „In de Telegraaf en andere grote kranten stonden ongelooflijk veel advertenties waarin dieren werden aangeboden, en in tijdschriften eveneens”, zegt dr. Nienke Endenburg, senior docent-onderzoeker aan de Universiteit Utrecht en deskundige op het gebied van de relatie mens-dier. „Die vind je nu grotendeels terug op internet.”

Of baasjes door de laagdrempeligheid van het wereldwijde web sneller afstand doen van hun huisdier, betwijfelt ze. „Als mensen echt van hun dier af willen, kunnen ze het ook over het hek bij een dierenasiel zetten, of loslaten in het bos.”

Het nadeel van kopen via internet vindt ze dat er veel kaf onder het koren zit. „Je weet niet wat je koopt. Je ziet niet altijd direct dat een hondje slecht gesocialiseerd is. Als je een auto via internet aanschaft, is het ook vervelend als die het niet doet, maar met een dier is het toch anders.”

Ook Marktplaats zelf laat een waarschuwend geluid horen. Niet alleen tegen illegale handel -streng verboden om te verkopen of te kopen: Afrikaanse of Aziatische olifanten, chimpansees, neushoorns, krokodillen, groene schildpadden en zwarte beren- maar ook tegen impulsieve aankopen van een gewone bruine hond of zwarte kat.

„De dierencategorie is, net als vele andere, een populaire rubriek op Marktplaats.nl die voorziet in een behoefte van een grote groep gebruikers”, begint een positief getoonzette melding op de website. „Vele dieren vinden hierdoor een goed, nieuw tehuis. Net als in de echte wereld komt het helaas ook op Marktplaats.nl voor dat een kleine groep soms minder goede bedoelingen heeft.” Bovenaan de pagina ”dieren en toebehoren” staan daarom heldere tips voor de aanschaf van een huisdier.

Ingeborg de Wolf, directeur van het Landelijk InformatieCentrum Gezelschapsdieren (LICG) is resoluut. Zij vindt dat levende wezens zich niet lenen voor verkoop via de digitale marktplaats. „Wij raden het sowieso af.”

Exacte ’omzetcijfers’ kan ook zij niet geven; de beschikbare gegevens van de studenten uit 2006 noemt ze niet erg betrouwbaar. „Ze geven een indicatie, niet meer dan dat. Het is moeilijk om zicht te krijgen op die handel op internet, veel gebeurt ook via afgesloten fora.” Bij de afzenders van de briefjes die vroeger bij bosjes in supermarkten en bij dierenartsen hingen, kon je gemakkelijker even gaan kijken, tekent ze aan. „Nu is de afstand groter en de sociale controle kleiner.”

Bijsluiter
De Wolf adviseert (toekomstige) huisdiereigenaren altijd via een betrouwbaar adres te zoeken, zoals een erkende fokker, een rasvereniging of de dierenspeciaalzaak. „Vervolgens moet je erop letten of een dier er levendig en onderzoekend uitziet, en -bij een hond of kat- of het moederdier aanwezig is. En zit het in huis, of alleen in een schuur?”

Voorlichting, voorlichting, voorlichting, dat is het toverwoord waarmee het LICG het welzijn van gezelschapsdieren in Nederland wil waarborgen. Vandaag overhandigt het LICG daarom de eerste huisdierbijsluiter aan minister Verburg van Landbouw. In zo’n handleiding staan tips voor de aanschaf van een huisdier en specifieke kenmerken van een soort. De bedoeling is dat er van elk levend wezen dat als huisdier mag worden gehouden zo’n bijsluiter beschikbaar komt: te downloaden via de website (licg.nl) of verkrijgbaar bij de dierenwinkel. Die van de guppy, de goudvis en de kardinaaltetra zijn er al; de maanvis komt nog. De baardagame staat ook reeds op de site; de wateragame volgt.

Dat worden „verschrikkelijk veel” bijsluiters, erkent De Wolf. „Geen honderd, maar vele honderden. Wij verwachten er dit jaar een stuk of 40, 50 op onze website te hebben, en de bedoeling is dat dit volgend jaar uitgroeit tot zo’n 75 of 100 - en dan hebben we nog steeds werk in ’t vooruitzicht.”