Erdogans islamitische Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) won begin deze maand met overmacht de parlementsverkiezingen. Hijzelf was geen kandidaat en kan ook geen premier worden, omdat hij een strafblad heeft. Erdogan werd in 1998 veroordeeld voor het aanzetten tot religieuze haat.

Erdogan, die naar eigen zeggen een pro-westerse en conservatieve koers vaart, zoekt toenadering tot de Europese Unie. Turkije is sinds 1999 kandidaat-lid. De AKP-leider wil dat er toetredingsonderhandelingen beginnen. De Europese leiders zouden op hun top in Kopenhagen (Denemarken) over een maand een datum daarvoor moeten afspreken.

Er zijn plannen voor een bezoek van Erdogan aan de Europese Commissie over een week. Premier Rasmussen van EU-voorzitter Denemarken kondigde aan dat hij de AKP-leider op diens verzoek eind deze maand ontvangt, vlak voordat hij op toernee gaat langs de EU-hoofdsteden ter voorbereiding van ’Kopenhagen’. Rasmussen temperde wel meteen de verwachtingen. Hij zei dat de deur voor Turkije openstaat, maar dat het moet voldoen aan de toetredingsvoorwaarden. „Het land zal als elke andere kandidaat worden behandeld, niet meer en niet minder.”

De kwestie-Cyprus en afspraken tussen EU en NAVO staan op de agenda van de gesprekken tussen Solana en Erdogan. Beide slepende problemen zou Turkije willen gebruiken als hefboom om van de Unie zijn zin te krijgen.

Doordat Turkije, wel een NAVO-land, dwarsligt bij het beschikbaar stellen van NAVO-middelen, kan de Europese defensiemacht van 60.000 militairen voor vredesoperaties (vooral op de Balkan) niet aan de slag. Turkije is ook belangrijk voor het vinden van een oplossing voor het slepende conflict voor het in een Grieks en Turks deel opgesplitste eiland. Er ligt een nieuw VN-vredesplan. Cyprus is kandidaat-lidstaat en de Unie wil het in 2004 toelaten. Rasmussen drong bij de twee gemeenschappen aan op een regeling, zeggend dat de Turks-Cyprioten fors zullen profiteren van de toetreding van een herenigd eiland.