Motlanthe werd donderdag in Kaapstad in het parlement beëdigd als opvolger van Thabo Mbeki. In het parlement gingen 269 van de 360 uitgebrachte stemmen naar Motlanthe, een afspiegeling van de democratische overmacht van het Afrikaans Nationaal Congres. Tegenkandidaat Joe Seremane van de Democratische Alliantie kreeg slechts 50 stemmen, terwijl het protest tegen Motlanthes benoeming tot uiting kwam in 41 niet-uitgebrachte stemmen.Mbeki werd vorige week na negen jaar presidentschap tot aftreden gedwongen door het dagelijks bestuur van zijn eigen Afrikaanse Nationaal Congres. De president moest deze vernedering ondergaan nadat een rechter had gesuggereerd dat hij zich had bemoeid met een fraudeproces tegen zijn aartsrivaal Jacob Zuma.

Het ANC verkoos deze onder het gewone volk zeer populaire politicus vorig jaar na een bittere machtsstrijd als partijleider boven zittend president Mbeki, die door critici wordt beschouwd als een arrogante technocraat. Over zeven maanden wordt Zuma naar alle waarschijnlijkheid gekozen als president van Zuid-Afrika. Zuma is zelf geen parlementslid en kon dus gisteren geen stem uitbrengen. Hij bekeek de stemming gisteren vanaf de publieke tribune.

In de komende tijd moet Motlanthe zijn land door moeilijke economische tijden leiden en tegelijkertijd de rust laten weerkeren in zijn partij. Beide klussen beloven zeer zwaar te worden. Het ANC dreigt uiteen te vallen in verschillende partijen. De interne onvrede bleek gisteren onder meer uit het feit dat Mbeki niet aanwezig was bij de installatie van Motlanthe.

Economisch gaat het ook niet goed in Zuid-Afrika. Vorige maand steeg de inflatie naar 13,7 procent, het hoogste niveau sinds de val van het apartheidsregime. Veel Zuid-Afrikanen hebben geen werk en leven in armoede.

Motlanthe geldt als een intellectueel die naar links neigt. Hij wordt alom gerespecteerd en kan volgens politiek waarnemers de bruggenbouwer zijn die het ANC nu nodig heeft.

De nieuwe president was in zijn studententijd activist en was later vakbondslid en soldaat van de inmiddels ontbonden militaire vleugel van het ANC, UmKhonto we Sizwe, waarvan ook Zuma lid was. In 1977 werd Motlanthe veroordeeld tot tien jaar celstraf wegens het nastreven van de idealen van het ANC. Hij moest zijn straf uitzitten op Robbeneiland, waar ook de legendarische ANC-leider Nelson Mandela lange tijd gevangenzat. Motlanthe bouwde na zijn gevangenschap gestaag aan zijn politieke carrière binnen het ANC.

Motlanthe zei gisteren in zijn eerste toespraak in zijn nieuwe functie dat hij meer energie gaat steken in het creëren van banen en het bestrijden van armoede. Verder bezwoer hij dat hij geen grote koerswijzigingen door gaat voeren in de komende maanden. „In een turbulente wereldeconomie blijven we trouw aan het beleid dat Zuid-Afrika stabiel heeft gehouden en dat aanhoudende groei heeft opgeleverd.”

De omstreden Zuid-Afrikaanse minister van Volksgezondheid, Manto Tshabalala-Msimang, mag zich niet meer bemoeien met de aidsproblematiek in haar land. President Kgalame Motlanthe heeft haar gisteren een lege portefeuille toegewezen.

Op die manier blijft Tshabalala-Msimang in naam weliswaar minister, maar draagt ze geen verantwoordelijkheden meer en heeft ze nog slechts een adviserende rol. De minister werd er al lange tijd van beschuldigd de aidsbestrijding in Zuid-Afrika in de weg te zitten.