Politie-inspecteur weigerde Joden uit te leveren
Slechts weinig agenten van de huidige generatie kennen het verhaal van oud-collega Jan van den Oever, een Amsterdamse inspecteur die in 1942 de opdracht kreeg Joodse burgers uit hun huizen te halen en aan de SS uit te leveren voor deportatie naar Polen. Hij weigerde.
Voor huidig korpschef Welten staat deze man symbool voor het politiewerk van nu.Hij vernoemde daarom het gerenoveerde politiekantoor aan de Kabelweg in Amsterdam-West naar Van den Oever. „Om ons er blijvend aan te herinneren dat we allemaal, ieder voor zich, verantwoordelijk zijn voor een rechtvaardige, democratische politie.” In de centrale hal staat een zogeheten staande tekening, waarvan de lijnen in brons zijn gegoten en het geheel een ruimtelijk aspect krijgt. De sculptuur stelt de oud-politieman voor en is van de hand van kunstenaar Jeroen Henneman. De zoon en de dochter van de overleden Van den Oever onthulden het kunstwerk donderdag.
De politie-inspecteur wist dat de Joodse mensen moesten vrezen voor hun leven, vertikte het daarom mee te werken. Volgens Welten stelde hij daarmee ook het misdadige karakter van de politie aan de kaak. De toenmalige hoofdcommissaris Tulp ontsloeg Van den Oever op staande voet. Na de oorlog trad hij terug in dienst, maar dat bleek van korte duur. De agent voelde zich niet meer op zijn gemak bij het korps.
„Het heeft lang geduurd voordat de politie het eigen handelen tijdens de bezetting onder ogen heeft durven zien”, weet Welten. „Direct na de bevrijding was het motto: zo snel mogelijk vergeten.” Volgens de korpschef was er geen ruimte de leiding erop aan te spreken. „Zelfs een vraag stellen werd niet gedurfd.”
Welten vindt het belangrijk dat zijn korps deze geschiedenis kent en ervan wil leren. Het verhaal van Van den Oever laat volgens hem veel zien over de zwakheden in mens en organisatie. De inspecteur staat bovendien symbool voor de politie die knokt voor vrijheid en tegen onrechtvaardigheid, zei Welten. Waarden waaraan de korpschef buitengewoon hecht.
Hij heeft alle Amsterdamse agenten dan ook een brief gestuurd waarin hij uitlegt waarom hij dit vindt en waarin hij ingaat op het motto van de politie: waakzaam en dienstbaar. Binnenkort dragen alle agenten in Nederland deze twee woorden op hun nieuwe korpsbrevet, het embleem dat zij op hun uniform dragen. „We zijn dienstbaar aan de waarden van de rechtstaat en we zijn waakzaam op alles wat die waarden in gevaar kan brengen.”