Niet alleen doorgewinterde beleggers, ook kleine spaarders maken zich zorgen. De idylle van steeds meer opbrengsten en steeds mooiere economische perspectieven is wreed verstoord.Natuurlijk proberen financiële experts een sluitende verklaring te vinden voor dit drama. Alleen met een goede analyse van de oorzaken kan immers gezocht worden naar oplossingen.

Inmiddels heeft de Amerikaanse regering een moedige poging gedaan de paniek te bezweren. Ze besloot 700 miljard dollar vrij te maken om banken te verlossen van slechte leningen, om zo het vertrouwen in financiële instellingen bij burger en bedrijfsleven te herstellen. De Britse regering heeft aangekondigd dat het bankwezen grondig zal worden herzien.

Dergelijke plannen hebben zeker hun betekenis, zij het dat inmiddels de kritiek erop ook heftig is, bijvoorbeeld op het noodplan van de Amerikanen. Hoe denkt Washington het allemaal te kunnen financieren? Het astronomische bedrag van 700 miljard is meer dan de jaarlijkse uitgaven voor de oorlog in Irak. In welke kluis liggen die toegezegde miljarden dollars?

Of schaft de minister Paulson van Financiën een nieuwe pers aan om extra dollars te drukken? Als dat zo is, zou het middel wel eens erger kunnen zijn dan de kwaal. Meer dollarbiljetten in omloop brengen, maakt dat de dollar minder waard wordt. Dat leidt dan tot geldontwaarding en prijsstijging. Kortom, vragen genoeg.

Bij de plannenmakerij lijkt een belangrijk facet nagenoeg over het hoofd te worden gezien. Daarop wees een baptistenvoorganger zondag tijdens een bidstond van bankmedewerkers in New York. „Onze hebzucht is afgestraft.”

Dat aspect heeft zeker bijgedragen aan de crash. Een deel van de beleggers en winstjagers gaat het bij zijn handel in aandelen niet om het belang van de onderneming maar uitsluitend om de eigen portemonnee. Die moet voller en dikker worden. Het bizarste bewijs daarvoor is wel dat sommige speculanten in de achterliggende dagen negatieve geruchten over bankinstellingen de wereld in hebben geholpen om daardoor het vertrouwen in de aandelenkoersen van die instellingen te ondergraven. Terecht zijn er kritische vragen te stellen bij short selling, een praktijk die sinds gisteren in Nederland verboden is.

Lang niet elke belegger zal meedoen aan deze bedenkelijke praktijken. Toch zullen velen moeten erkennen dat de begeerte naar nog hogere beleggingsresultaten hen de achterliggende jaren heeft bevangen, waarbij eigenbelang hoog prevaleerde boven het belang van de onderneming.

De Romeinse schrijver Vergilius schreef: „Vervloekte gouddorst, waartoe brengt gij de menselijke gemoederen niet?” Met geld neemt de geldzucht toe. De Bijbel noemt de begeerte de oorsprong van alle zonde. Voor beleggers en niet-beleggers is het van levensbelang dat die begeerte beteugeld wordt. Daar ligt niet alleen de basis voor herstel van de economie, maar van het hele maatschappelijke leven.