Het verbod in Nederland, dat minister Bos (Financiën) zondag bekendmaakte, heeft betrekking op de financiële bedrijven ING, Fortis, Aegon, SNS Reaal, Van Lanschot, BinckBank, Van der Moolen en Kas Bank. De maatregel geldt in principe voor drie maanden, maar kan tussentijds worden ingetrokken.Nederland volgt daarmee maatregelen die eerder werden getroffen in onder meer Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Daar is het short selling, het met geleende aandelen speculeren op koersdalingen, geheel aan banden gelegd. In Nederland beperkt het verbod zich tot het zogeheten naked short selling. Daarbij wordt gespeculeerd met aandelen die ongedekt zijn.

Marktmisbruik door naked short selling klinkt als een innovatie, maar kwam al voor in 1609. De Nederlander Isaac le Maire, grootaandeelhouder van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), geldt als de uitvinder. Uit onvrede over het beleid van de VOC en in de verwachting dat het concern meer concurrentie zou krijgen, besloot hij meer VOC-aandelen te verkopen dan hij in bezit had. Zodoende speculeerde Le Maire op een koersdaling. Bovendien zette hij de koers extra onder druk door valse geruchten te verspreiden.

Juist die vrees voor valse geruchten is anno 2008 de reden om een stokje te steken voor deze handelwijze. Vorige week belandden aandelen van financiële waarden wereldwijd in een glijvlucht. Fortis zei vorige week last te hebben van valse berichten die via e-mails werden verspreid.

Fortis is dan ook blij met het ingestelde verbod. „We moeten de details nog zien, maar dit lijkt ons een goede maatregel tegen speculanten”, aldus een woordvoerster. SNS Reaal sprak van „een aardige maatregel die de stabiliteit ten goede komt.”

Hedgefondsen worden echter ten onrechte afgeschilderd als het zwarte schaap, vindt Clayton Heijman, bestuurslid van de brancheorganisatie AIMA voor hedgefondsen. „Als er valse geruchten worden verspreid, moet dat worden aangepakt. Maar er is geen enkele reden om geruchten te verspreiden om koersen naar beneden te krijgen, want de problemen in de financiële sector zijn al groot genoeg”, aldus de bestuurder.

De Vereniging van Effectenbezitters (VEB) is het eens met de maatregel, maar stelt dat het verbod geen structurele oplossing is. „Beleggers zijn inventief en zullen snel andere manieren bedenken om van koersdalingen te kunnen profiteren”, aldus de club.

Het verbod op het naked short selling past binnen bredere maatregelen om de huidige kredietcrisis te bezweren. Vorige week lieten de Verenigde Staten weten een staatsfonds op te richten dat besmette leningen van banken overneemt.