In de negentien arrondissementen kwamen volgens een woordvoerster van de Raad voor de Rechtspraak ruim 70.000 belangstellenden naar de rechtbanken en gerechtshoven om zich te laten informeren over alles wat te maken heeft met rechtspraak. Het thema was dit jaar ”Jeugd en recht”. Strafrecht, handelsrecht, familierecht, bestuursrecht, zaken met vreemdelingen, het kantongerecht, het kwam allemaal in beeld. Veel was deze dag gekoppeld aan voorbeelden met kinderen of zaken die jongeren aanspreken.

In Leeuwarden discussieerden hoofdofficier van justitie Den Hollander en rechtbankpresident Hangelbroek met het publiek over de vraag of een burger in het geval van wetsovertredingen met geweld in mag grijpen. Hangelbroek en Den Hollander legden de bezoekers uit dat volgens de wet geweld gebruikt mag worden als iemand bijvoorbeeld een vluchtende dief aanhoudt of aangevallen wordt. „Maar het geweld moet in evenwicht zijn met het gepleegde delict. De rechter moet in individuele gevallen bekijken of iemand de grens over is gegaan”, aldus Den Hollander.

Iemand uit het publiek vroeg zich af of het openbaar ministerie wel de juiste prioriteiten stelt. „Er heerst een idee dat de politie niets doet aan bijvoorbeeld inbraak of fietsendiefstal.” Volgens Den Hollander is dit niet het geval, maar zijn sommige zaken moeilijk op te lossen omdat er geen aanwijzingen zijn.

Ongeveer de helft van de bezoekers zag een minimaal opgelegde straf wel zitten. De andere helft was tegen. Hangelbroek legde uit waarom hij de minimumstraffen geen goed idee vindt. „Deze straffen kunnen onrecht met zich mee brengen. Stel dat er een minimumstraf van tien jaar voor moord wordt ingesteld. Moet een vrouw die de verdachte van de moord op haar kinderen doodschiet dan ook tien jaar de cel in? Je moet altijd de zaak individueel beoordelen”, aldus Hangelbroek.

Bij de rechtbank in Breda waren zaterdag aan het begin van de middag al 2500 bezoekers geteld. Zij genoten van de vlotte manier waarop de informatie werd gepresenteerd. Vooral de met veel overtuiging nagespeelde rechtszittingen kregen een hoge waardering. Het publiek was het eens met de werkstraf voor een jongere die in xtc had gehandeld en met de uithuisplaatsing en ondertoezichtstelling van een 14-jarige jongen met wie thuis geen land meer was te bezeilen.

Bij sommige rechtbanken werd aandacht besteed aan de procesgang in vroeger eeuwen. In ’s-Hertogenbosch ging het bijvoorbeeld om het strafrecht in de 17e en de 18e eeuw en mochten burgers zelf als rechter achter de tafel plaatsnemen en oordelen. In Breda werd de rechtszaak tegen de in 1679 van hekserij verdachte Katlijn Mans vol verve nagespeeld.

In bijna alle gerechtsgebouwen lieten kinderen in toga zich fotograferen, konden bezoekers chatten met of rechtstreeks vragen stellen aan officieren van justitie, rechters en advocaten en konden cellen en boevenwagens van dichtbij worden bekeken. Tientallen organisaties op het gebied van reclassering, slachtofferhulp en jongerenbegeleiding, kinder- en jongerenrechtswinkels, de Kindertelefoon, Bureau Halt en de politie werkten aan de open dag mee.