Cherribi is van Marokkaanse afkomst, maar is geen praktiserend moslim meer. Vorig jaar promoveerde hij op een dissertatie over de Marokkaanse imams van Amsterdam. Hij bestudeerde de preken van de hoofdstedelijke moslimvoorgangers en stuitte daarbij op uitlatingen die naar zijn mening niet door de beugel kunnen. Sommige imams profileerden zich als pure fundamentalisten door andersdenkenden regelrecht te verketteren.

„Oproepen tot de jihad in de zin van geweld en oorlog ben ik niet tegengekomen”, stelt het Tweede-Kamerlid voorop. „Voorzover ik weet komen dergelijke oproepen van imams hier niet voor. Wel in Engeland. Daar roepen imams op om naar Bosnië of Palestina te gaan om daar de moslims te steunen.”

Wat de VVD’er wel tegenkwam, waren preken waarin imams zich vijandig uitlieten over christenen en Joden. „Ik zou bijna zeggen: dat is in preken van bepaalde imams de gewoonste zaak van de wereld.”

Fundamentalisme in de Nederlandse moslimwereld vloeit naar de mening van Cherribi voort uit angst. „Veel imams zijn bang voor de buitenwereld en gaan als reactie met hun rug ernaartoe staan. Ze zien hier in Amsterdam bijvoorbeeld de homomanifestatie Gay Games, zie zien de Walletjes met prostituées achter de ramen en schieten in een kramp. Iedereen die geen moslim is, wordt afgewezen.”

Op één lijn
Het fundamentalistisch gedachtegoed wordt volgens Cherribi niet alleen via de moskeeën verspreid, maar ook via islamitische scholen. „Net als bij moskeeën zijn de verschillen tussen scholen zeer groot”, zegt Cherribi. „Er zijn islamitische scholen waar men erg streng is in de leer en gym of zelfs tekenen taboe is. Er zijn ook scholen waar dat geen enkel probleem is. Er zijn schoolbesturen die niet toestaan dat antisemitisme wordt gepredikt. Maar ik ben bang dat er ook scholen zijn die dat wel toelaten. Sommige besturen hebben politieke agenda’s. Islamitische scholen zijn er in alle kleuren, soorten en maten.”

Als voorbeeld van fundamentalisme binnen het islamitisch onderwijs noemt hij de islamitische school in Amsterdam waarvan de voorzitter via het blaadje van zijn moskee antisemitische en antiwesterse teksten verspreidt. Het gaat om de imam M. el Shersaby, die afkomstig is uit Egypte en in het blad van zijn moskee schreef dat „de Joden de media en de wapenindustrie controleren.” Volgens deze voorganger staan Joden, christenen en communisten op één lijn. Zij zouden er gezamenlijk op uit zijn de islamitische gemeenschap te vernietigen.

Zelfreiniging
Dit soort geluiden komen voor Cherribi niet als een volslagen verrassing. „De vrijheid van onderwijs wordt al langer misbruikt door figuren die hier van buitenaf worden geparachuteerd. Zij spannen de Marokkaanse en Turkse gemeenschap voor het eigen fundamentalistische karretje. Het is een proces dat zich de laatste jaren duidelijk aftekent. Meestal gaat het om imams die niet in Nederland zijn opgegroeid.”

Hij pleit voor een aparte wet die het verspreiden van discriminerende religieuze teksten verbiedt, maar hij verwacht daarvan geen wonderen. Zelfreiniging is een veel betere remedie. „Fundamentalisten moeten zelf inzien dat de vijandigheid tegenover andere mensen en religies niet kan. Pas als ze leren de Grondwet te respecteren, zal het verspreiden van haat stoppen.”

Om dat proces te bevorderen, moet de overheid het snel mogelijk maken dat Nederlandse universiteiten en hogescholen een imamopleiding starten. „De overheid laat hierover tegenstrijdige geluiden horen. Dat is erg jammer. Dergelijke opleidingen zullen bevorderen dat er een Nederlandse variant van de islam ontstaat, zeg maar polderislam. Als het niet gebeurt, nemen krachten van buitenaf het over. Er zullen nog meer eigen instituten ontstaan, die gevoed worden met oliedollars. Uitgeweken imams, die in eigen land te streng zijn bevonden, zullen daar de touwtjes in handen nemen. Als er geen Nederlandse imamopleiding komt, hebben we over 20 jaar een hele Taliban-generatie die is gevormd op de eigen instituten.”

Opleiding
De VVD-politicus zegt een vriend te zijn van paars, maar op het punt van religie heeft het kabinet in zijn ogen jammerlijk gefaald. Paars is op dit gebied „in alle opzichten” tekortgeschoten. Cherribi: „Dit kabinet beseft niet hoe belangrijk religie is voor de meeste allochtonen. Integratie houdt niet alleen in dat mensen de taal en gewoonten leren kennen, maar ook en vooral dat ze hun religie een plaats kunnen geven in de Nederlandse situatie.”

Hem is wel verweten dat hij streeft naar een islam die geheel volgens het model van de Nederlandse staat is aangepast. Onzin noemt hij dat. Een eenheidsworst staat hem niet voor ogen.

„Zoals je de SGP hebt en GroenLinks of Schillebeekx en Van der Vlies, zo mogen er van mij ook onderlinge verschillen zijn binnen de islam. Daar heb ik geen enkel probleem mee. Als ze maar in één ding overeenstemmen: respect voor de Grondwet. Het gaat erom dat we elkaar als mens met eigen vrijheden aanvaarden.”

Er gaan de laatste tijd stemmen op om islamitische stromingen die dat respect niet kunnen opbrengen te verbieden.

Cherribi: „Dat kan niet, dat heeft slechts een averechts effect. Het zou ook zeer onhollands zijn. Nederland is het land van de consensus. Hier heb ik geleerd te discussiëren en niet exclusief denken. Geef de islam de kans om net als het Jodendom en christendom zich in te bedden in de samenleving.”

Ziet u dat gebeuren zolang diezelfde samenleving het mogelijk maakt dat homo’s kunnen huwen en vrouwen halfnaakt op straat kunnen lopen?

„Dat zullen veel moslims blijven verwerpen en dat mogen ze van mij. Maar ik ben ervan overtuigd dat ze alles afwegend toch zullen kiezen voor de warmte van de democratie boven de warmte van de eigen zon.”