De welvaartmaatschappij kampt met voedselovervloed en te veel inactieve mensen, en dat is die maatschappij zich meer en meer bewust. Uitgevers zouden geen uitgevers zijn als ze daar niet op zouden inhaken. Dieetboeken en magazines over gezond leven verschijnen bij bosjes. Met ”Fit in hart en spieren” doet journaliste en sportdeskundige Rosaline Ratering een christelijke duit in het sportieve zakje. De Nederlander eet te veel en beweegt te weinig. Voedselschaarste is hem onbekend en de technologie heeft de meeste handenarbeid overgenomen. Eten doet hij niet meer primair om zichzelf te voeden, maar om zijn behoeften te bevredigen - en die passeren vaak de grenzen van het betamelijke. Wat hij niet verbrandt, verschijnt in de vorm van vetrolletjes op buik en billen.

Vervelend, maar gelukkig is de oplossing relatief eenvoudig: een halfuur bewegen per dag, niet meer calorieën tot je nemen dan je verbruikt, snacks laten staan en de fruitschaal vullen. Het groeiend aantal mensen met vetzucht, diabetes of hart- en vaatziekten laat echter zien dat het beteugelen van de consumptiedrang geen gemakkelijke klus is. Niemand vindt het leuk om dik en niet fit te zijn, maar de remedie -beheersing, beheersing en nog eens beheersing- blijkt voor velen een heel zure appel.

Geestelijk welzijn
De keerzijde is dat die zure appel een gat in de markt is voor dieetgoeroes, media en uitgeverijen. Sonja Bakker verslaat nog immer haar duizenden en het ene na het andere zelfhulpboek-vol-gezondheidstips rolt van de persen. Boekencentrum sluit zich met ”Fit in hart en spieren” van Rosaline Ratering aan bij deze trend.

Ratering (46), freelancejournalist en sportdeskundige, werkte drie jaar aan het boek - een compilatie van nuttige tips, praktische conditie- en krachttrainingsoefeningen en korte interviews over lichamelijk én geestelijk welzijn. Lichamelijke fitheid alleen is namelijk niet voldoende om lekker in je vel te zitten, aldus Ratering. Innerlijke rust en vrede zijn minstens zo belangrijk. Daarom bevat het boek behalve informatie over gezond eten en sportief bewegen een hoofdstuk dat aandacht besteedt aan het welzijn van de psyche, geschreven door personal coach en contextueel therapeut Hans Groeneboer.

Natuurwetten
Die combinatie van geestelijk en lichamelijk welzijn is uniek, maar of ”Fit in hart en spieren” werkelijk baanbrekend is, zoals de achterflap vermeldt, is de vraag. Boeken met hardloopschema’s en gezondheidstips zijn er te over en ook voor wie zich psychisch graag fitter wil voelen heeft de boekhandel genoeg in huis. Het opvallende zit hem vooral in het christelijke karakter. Sporten doe je volgens Ratering niet alleen maar om er slank van te worden of er mooier uit te gaan zien, sport is -mits verantwoord bedreven- nuttig omdat het getuigt van zorg voor een van God gekregen lichaam.

Ratering: „Juist christenen moeten op dit vlak hun stem laten horen. God heeft ons mooi gemaakt. Als wij Zijn natuurwetten respecteren, functioneren we goed. Dan is er balans. Wat mij aan het hart gaat, is dat zo veel prachtige mensen moe zijn, ziek. God wil denk ik dat we blij kunnen zijn met het leven. Zo kunnen we er echt zijn voor anderen, beter kritiek verdragen, liefdevoller reageren. Ongeluk en ziekte zijn niet altijd te voorkomen, maar met je lichaam kun je respectvol omgaan. Je kunt altijd het niveau waarop je zit verbeteren.”

Daarvoor moet wel de hand aan de ploeg worden geslagen, want gezond leven moet je zelf doen. Ratering. „De maatschappij wil instantoplossingen, maar die zijn er niet. Gezondheid zit niet in een potje. Al die populaire crashdiëten bijvoorbeeld zijn leugens. Ze werken echt niet. Wie zo’n dieet volgt, is gedoemd dat te blijven volgen, want zodra je stopt, kom je weer aan. De enige effectieve manier is het aanpassen van je leefstijl.”

Geduld
Niet dat dat gemakkelijk is. Het vereist doorzettingsvermogen en veel geduld. Voordat nieuw gedrag geïntegreerd is, ben je zomaar een halfjaar tot negen maanden verder. Ratering: „Help jezelf daar een beetje bij. Zet de koelkast bijvoorbeeld vol met gezonde dingen, zorg dat er voldoende in huis is, zodat je als je uit je werk komt, niet meer met een hongerige maag naar de supermarkt moet. Je moet door een zware periode heen, maar die wordt zeker beloond.”

Ratering is er zelf het levende voorbeeld van. Haar leven nam in het verleden door een samenloop van omstandigheden een onaangename wending. „Problemen in de privésfeer, werk dat niet bij me paste. Ik kreeg een burn-out. Het duurde een behoorlijke tijd voor ik weer was opgekrabbeld. Die periode leerde me nooit meer iets te doen waar ik niet in geloof. Ik had het geluk dat ik opnieuw kon beginnen en de juiste keuzes kon maken. Want kiezen, daar gaat het om. Een fit lichaam en een gezonde geest komen niemand aanwaaien.”

„Ach, dat valt toch wel mee”
„Hart- en vaatziekten, kanker en diabetes zijn de belangrijkste doodsoorzaken in onze westerse wereld. Meer bewegen, afvallen, gezonder eten, stoppen met roken en stoppen met te veel drinken geven meer gezondheidswinst dan welke medische behandeling dan ook. Het probleem is: mensen (natuurlijk in het algemeen) zijn kortzichtig en spannen in de praktijk vaak het paard achter de wagen. Misschien zijn we niet zo wijs als we denken. Wij zijn gevoelig voor acute behoeftebevrediging en zien bij voorkeur alleen acute gevaren. Wij onderschatten de opeenstapeling van langetermijnrisicofactoren en handelen, uit gemakzucht of onwetendheid, alsof er niks aan de hand is. Als iemand jou vraagt om geblinddoekt de snelweg over te steken, verklaar je hem natuurlijk voor gek. Maar als iemand aan je vraagt om gezonder te gaan leven, af te vallen, meer te gaan bewegen, te stoppen met roken en te stoppen met te veel drinken, om niet dood te gaan aan hart- of vaatziekten, kanker of diabetes, dan zeg je misschien: „Ach, dat valt toch wel mee”, of „Nou, dat zie ik dan wel weer.” (…) Misschien besteden we onze kostbare tijd die we hier op aarde gekregen hebben niet zo wijs. Als je echt een gezond lichaam wilt en een gezonde geest, dan moet je daar tijd voor uittrekken en… in actie komen.”
Fragment uit ”Fit in hart en spieren”.