De Cubaanse regering wil daar nu wat aan doen: ze maakte dinsdag bekend dat ze in april een conferentie organiseert over het Cubaanse migratiebeleid. De regering stuurde daarbij een opmerkelijke uitnodiging aan het adres van de Cubaanse emigranten, die lang als verraders van de revolutie werden betiteld. Zij mogen nu mee de agenda bepalen.

De strenge regels, „een gevolg van de noodzaak om de agressie tegen Cuba te vermijden, zullen flexibeler worden”, kondigde minister van Buitenlandse Zaken Felipe Pérez Roque aan. „Ons standpunt in de toekomst zal zijn dat Cubanen die in het buitenland leven het recht moeten hebben de banden met hun land aan te halen.”

De versoepeling van de regels vormt het doel van de conferentie die moet plaatsvinden in april. Het is de derde conferentie over dat thema en de vorige edities, in 1994 en 1995, leidden al tot een hervorming van het migratiebeleid. „Meer dan 200 emigranten namen deel aan de bijeenkomst van 1994 en 330 aan de gesprekken van 1995. Dit jaar verwachten we er nog meer”, zegt Aymée Hernández, de woordvoerster van Buitenlandse Zaken.

Deze keer krijgen de Cubaanse emigranten uitgebreid de gelegenheid om hun verzuchtingen te berde te brengen. Hernández zegt dat de overheid nu in overleg met de emigranten een agenda samenstelt voor de immigratieconferentie van april. De conferentie „zal een gelegenheid bieden voor een breed en rechtsreeks debat tussen de emigranten en de Cubaanse autoriteiten” met het oog op „een normalisering van de relaties.”

Waarnemers stellen dat Fidel Castro de banden met de emigranten die hem niet vijandig gezind zijn, nauwer wil aanhalen, in de hoop de voorstanders van het economisch embargo tegen Cuba te isoleren.

De meeste emigranten willen vooral de gelegenheid krijgen om naar Cuba te reizen zonder al de poespas die dat nu met zich meebrengt. De afgelopen tien jaar is de Cubaanse heimat een stuk makkelijker bereikbaar geworden voor de diaspora. Cubanen die legaal naar de VS zijn geëmigreerd kunnen bijvoorbeeld een speciale permissie krijgen om twee jaar lang Cuba in en uit te gaan zonder telkens een visum te hoeven aanvragen. „Vorig jaar zijn er drie keer meer overzeese Cubanen ons land binnengekomen dan in 1994. Sindsdien heeft Cuba meer dan 600.000 bezoeken van emigranten gekend”, maakte de regering dinsdag bekend.

De Cubaanse diaspora is indrukwekkend groot voor een land met 11 miljoen inwoners. In de VS wonen nu ongeveer 1 miljoen Cubanen. Daarnaast zijn er nog eens 130.000 uitgeweken naar Latijns-Amerika, 37.000 naar Europa en meer dan 1000 naar de rest van de wereld, volgens cijfers van de universiteit van Havana. De Cubaanse gemeenschap is het grootst in de VS, maar ook Spanje, Venezuela, Puerto Rico, Mexico en Rusland tellen veel Cubanen.

Toch handhaaft de regering-Castro haar oorlogsdiscours aan het adres van de ”gusanos” (wormen) - de veelal in Miami woonachtige Cubaanse elite die het regime liever ziet vallen. Gisteren beschuldigde ze de anti-Castro-kern ervan „de blokkade te willen versterken en zelfs een gewapende aanval voor te bereiden.”