In memoriam: Rudolf Augstein (1923-2002)
Rudolf Augstein, oprichter en uitgever van het toonaangevende Duitse weekblad Der Spiegel, is donderdag op 79-jarige leeftijd overleden. Augstein overleed aan de gevolgen van een longontsteking. Hij gaf de eerste Spiegel in januari 1947 uit.
Augstein was een van de invloedrijkste Duitse journalisten van na de oorlog. Twee jaar geleden werd hij door zijn collega’s tot journalist van de eeuw gekozen. Augstein gold als de peetvader van de naoorlogse journalistiek in Duitsland en maakte van Der Spiegel in enkele jaren tijd het belangrijkste opinietijdschrift. Hij zag zijn blad zelf als het „stormgeschut van de democratie.” Door de jaren heen werd Der Spiegel gevreesd en berucht door onthullingen van schandalen en affaires.
Hoogtepunt was een publicatie in oktober 1962 over NAVO-manoeuvre Fallex 62. Het blad, de schrijver en de uitgever werden door de toenmalige minister van Defensie, Franz Jozef Strauss, beticht van landverraad. De redactie werd doorzocht en Augstein zat 103 dagen vast. De kwestie kostte Strauss zijn ministerspost en de aanklacht verviel uiteindelijk wegens gebrek aan bewijs.
Augstein werd op 5 november 1923 in Hannover geboren als zoon van een handelaar in fotoartikelen. In 1942 werd hij als dienstplichtig militair naar het oostfront gestuurd, waar hij gewond raakte. Na de oorlog zat hij korte tijd vast in een Amerikaans krijgsgevangenenkamp. Eind 1945 begon hij zijn journalistieke loopbaan bij het door het Britse leger opgezette tijdschrift ”Die Woche” in Hannover. Met ingang van 1 januari 1947 veranderde Augstein de naam van het blad in Der Spiegel. Al op 23-jarige leeftijd werd hij uitgever en hoofdredacteur van het blad.
Jarenlang schreef hij kritische commentaren. Vooral de politiek van bondskanselier Adenauer moest het ontgelden. In 1972 besloot hij actief in de politiek te gaan. Hij werd voor de liberale FDP lid van de Bondsdag. Het uitstapje naar Bonn duurde maar drie maanden.
Augstein keerde terug naar zijn oude plek en wijdde zich weer aan het uitgeven. Tot kort voor zijn dood schreef hij commentaren en essays voor Der Spiegel, vooral over de democratie en de samenleving. Zijn Spiegel verkoopt nu wekelijks ongeveer 1,1 miljoen exemplaren en bepaalt nog steeds de journalistieke en politieke discussie in het land.
Ook privé leidde Augstein een bewogen leven. Op 76-jarige leeftijd trouwde Augstein voor de vijfde maal. Hij laat vier kinderen achter. Twee volgden zijn spoor en werken in de journalistiek.
De Duitse president Johannes Rau roemde Augstein donderdag als „misschien wel de belangrijkste publicist van het moderne Duitsland” en prees zijn inzet voor de democratie. Minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer zei dat Duitsland met Augstein de „grootvaderfiguur van de journalistiek” verloren heeft. „Iemand met belangrijke verdiensten voor de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting” aldus Fischer.