De ministerraad heeft onlangs ingestemd met het voorstel om de ingangsdatum van de AOW los te koppelen van de 65-jarige leeftijd. Wie wil, mag de uitkering maximaal vijf jaar geheel of gedeeltelijk uitstellen. Uitstel van de uitkering levert dan een verhoging van de AOW op.Het doel van het kabinet met dit voorstel is om een cultuuromslag te bewerkstelligen. Het bereiken van de 65-jarige leeftijd mag niet meer vanzelfsprekend als eindpunt van het werkzame leven worden beschouwd. Daarnaast wordt ingespeeld op de toegenomen individualisering. Het al dan niet laten ingaan van de AOW is een individuele keuze, gebaseerd op de persoonlijke levenssituatie van de betrokkene.

Belemmeringen
Een andere maatregel om het langer doorwerken te bevorderen, is het geven van een inkomensafhankelijke bonus aan werknemers van 62 jaar en ouder. Dit plan is opgenomen in de Miljoenennota die op Prinsjesdag zal worden gepubliceerd. Deze bonus krijgt de vorm van een verhoogde arbeidskorting en kan, afhankelijk van het inkomen, oplopen tot 3000 à 3500 euro netto per jaar. De bonus blijft ook van kracht als iemand na zijn of haar 65e blijft doorwerken. Daarnaast zijn er publicaties verschenen zoals de notitie: ”Men is zo oud als zich men voelt” van minister Donner en een rapport van de commissie-Bakker. De roep om langer door te werken kan dan ook niet worden genegeerd.

Aan de andere kant zijn er nog steeds belemmeringen om na het bereiken van de 65-jarige leeftijd aan de slag te blijven. Zo is in veel cao’s de bepaling opgenomen dat de arbeidsovereenkomst van rechtswege eindigt met ingang van de maand waarin de werknemer 65 jaar wordt.

Hoe wordt hier op dit moment mee omgegaan? Stel, meneer De Vries wordt in oktober 65 jaar. Hij wil graag bij zijn huidige werkgever in dienst blijven, maar in de cao staat dat de arbeidsovereenkomst eindigt. Kan hij er door al de genoemde overheidsmaatregelen van uitgaan dat hij langer door mag werken?

Meneer De Vries kan aan de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) vragen of er geen sprake is van het maken van verboden onderscheid. In de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd is opgenomen dat ontslag wegens het bereiken van de 65-jarige leeftijd geen verboden onderscheid oplevert. Het heeft voor meneer De Vries dan ook geen zin om naar de CGB te gaan.

Maakt meneer de Vries veel kans wanneer hij een rechtszaak start? Het Europees Hof van Justitie heeft op 16 oktober 2007 uitgesproken dat het van rechtswege eindigen van de arbeidsovereenkomst op 65-jarige leeftijd geen leeftijdsdiscriminatie is en niet in strijd is met Richtlijn 2000/78/EG.

Daarnaast heeft de kantonrechter te Almelo zich op 19 april 2007 uitgesproken over de huidige maatschappelijke stand van zaken rondom het ”denken over de gebruikelijke pensioenleeftijden”. Deze zou nog niet zodanig zijn gewijzigd dat reeds nu kan worden uitgegaan van de mogelijkheid van langer doorwerken na 65 jaar, voor de generatie die thans die leeftijd (nagenoeg) heeft bereikt.

Bovenstaande uitspraken komen er allemaal op neer dat de arbeidsovereenkomst van meneer De Vries van rechtswege eindigt op het moment dat hij 65 jaar wordt. Dit is in tegenstelling met de opvatting dat gestimuleerd moet worden dat werknemers langer doorwerken en de AOW-leeftijd verhoogd zou moeten worden.

Nog niet
Zoals vermeld stuurde minister Donner op 28 mei dit jaar de notitie ”Men is zo oud als men zich voelt” naar de Tweede Kamer. Daarin staat onder andere: „Het kabinet kiest er vooralsnog niet voor om de uitzondering in de Wet gelijke behandeling te laten vervallen of een recht op doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd in te voeren. Het betreft hier een materie waarbij sociale partners een rol hebben. Cao-partijen hebben in concrete gevallen een rol om te bevorderen dat de beëindiging van de arbeidsovereenkomst bij 65 jaar minder een automatisme wordt.

Het kabinet zal voorts de ontwikkelingen in cao’s op dit onderwerp monitoren. De resultaten hiervan zullen meegenomen worden in de evaluatie van de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd, die uw Kamer in 2009 zal ontvangen.”

Ondanks de vraag om inzet van oudere werknemers en alle stimuleringsmaatregelen die worden ingevoerd, zijn er op dit moment nog geen mogelijkheden om het ”recht op doorwerken” te claimen. De vraag kan dan ook gesteld worden in hoeverre de stimuleringsmaatregelen effect zullen hebben zolang werkgevers nog kunnen beslissen over het al dan niet doorwerken van een 65-plusser.

De auteur is werkzaam bij de RMU als juridisch medewerker. Reageren aan scribent? Socialezaken@refdag.nl.