De renteverlaging is groter dan over het algemeen was verwacht. De meeste analisten waren ervan uitgegaan dat als de Amerikaanse centrale banken het tarief omlaag zouden schroeven, dat met 0,25 procent zou zijn.

De centrale banken, die het besluit woensdag namen, willen met de maatregel de economie van de VS een stimulans geven. De aandelenkoersen op Wall Street, die voor het rentebesluit overwegend in de min stonden, reageerden kortstondig positief op de verlaging.

Van de federal funds rate wordt een aantal andere rentetarieven afgeleid. Woensdag besloot het centralebankbestuur ook het meer symbolische disconto te verlagen. Dit tarief gaat van 1,25 naar 0,75 procent.

In een verklaring stelde het FOMC, het beleidsbepalende orgaan van de Amerikaanse centrale banken, dat de lagere rente ertoe moet bijdragen dat de economie door de huidige zwakke periode heen komt. Een verlaging met 0,5 procentpunt had volgens enkele deskundigen tot enige paniek kunnen leiden omdat die zou aangeven dat de Amerikaanse economie er wel erg slecht voorstond. Van paniek was woensdag echter geen sprake.

De rentestand was sinds de verlaging van december vorig jaar al op het laagste peil in ruim veertig jaar gekomen. De verlaging van woensdag verandert daar niets aan. Het peil van de federal funds rate is het laagste sinds juli 1961.

Vorig jaar verlaagden de centrale banken maar liefst elfmaal het rentetarief in een poging de economie weer in het juiste spoor te krijgen. Het duurt een aantal maanden tot een jaar voordat het effect van een rentewijziging zichtbaar wordt in de economie. Omdat herstel uitblijft, achtten de centrale banken een verdere verlaging van de rentestand geboden.

Met een lagere rente kan het bedrijfsleven ertoe worden overgehaald geld te lenen om meer te gaan investeren. Ook de consument kan ertoe worden gebracht weer meer te lenen en zo meer uit te geven. De Amerikaanse economie drijft voor een groot deel op consumentenbestedingen.

Twee weken geleden noemden enkele centralebankfunctionarissen het huidige rentebeleid nog passend, wat inhoudt dat ze het rentepeil laag genoeg vonden om de economie sneller te laten groeien. Sindsdien zijn er enkele macrocijfers naar buiten gekomen die erop duiden dat het in snel tempo bergafwaarts aan het gaan is.

De consumenten geven meer uit naarmate ze meer vertrouwen hebben in de economie. Met dat consumentenvertrouwen is het slecht gesteld, zo bleek vorige week. De vertrouwensindex van The Conference Board, een onafhankelijk onderzoeksinstituut, is in oktober gezakt tot 79,4, van 93,7 in september. De stand van de index is de laagste in negen jaar tijd. De rentemaatregel moet ook het vertrouwen van de consument een zetje in de goede richting geven.

De Amerikaanse economie kan een oppepper in de vorm van een renteverlaging wel gebruiken. De afgelopen week werd bekend dat in oktober voor de tweede maand achtereen de werkgelegenheid is afgenomen geworden en dat de werkloosheid is toegenomen van 5,6 tot 5,7 procent van de beroepsbevolking.

Maandag kwam bovendien uit onderzoek naar voren dat het Amerikaanse bedrijfsleven de afgelopen maand heeft aangekondigd in totaal ruim 176.000 banen te willen schrappen. Dat komt overeen met ongeveer 7600 banen per werkdag.

Wat de Europese Centrale Bank (ECB) met haar rente gaat doen, is onduidelijk. Vandaag vergaderde het ECB-bestuur, maar niemand durfde met zekerheid te zeggen of daar ook een verlaging uit zou rollen. De ECB acht het niet tot haar taak de economie te stimuleren. Met haar rentebeleid is de bank er uitsluitend op uit de prijzen stabiel te houden.