Vooral het leger van een van deze krijgsheren, gouverneur Ismail Khan van Herat, maakt zich volgens HRW schuldig aan mensenrechtenschendingen als marteling, afpersing en aan willekeurige arrestaties.

Khan is een bondgenoot van het Amerikaanse leger. In het rapport wordt hij ervan beschuldigd persoonlijk opdracht te hebben gegeven voor politiek gemotiveerde arrestaties en afranselingen, waarbij doornige takken, stokken, kabels en geweerkolven worden gebruikt. In de ernstigste gevallen werden gevangenen ondersteboven opgehangen en gegeseld of met elektroshocks bewerkt.

„De internationale gemeenschap zegt dat zij de macht van de krijgsheren wil inperken en rechtszekerheid in Afghanistan wil terugbrengen”, zei John Sifton, een van de opstellers van het rapport. „Maar in Herat heeft zij precies het omgekeerde gedaan. De vriend van de internationale gemeenschap in West-Afghanistan is de vijand van mensenrechten.”

Omdat de 4800 leden tellende internationale vredesmacht ISAF alleen Kabul en omgeving kan bewaken, wordt daarbuiten voorlopig gesteund op de krijgsheren om de veiligheid te handhaven. Het is volgens HRW de zwakste plek in de strategie van de VS en hun coalitiepartners in Afghanistan. De veiligheid wordt zo in handen gelegd van degenen die haar het meest bedreigen, aldus het rapport. Deze situatie kan aanmerkelijk worden verbeterd als ISAF wordt uitgebreid en plaatsen waar de zaken verkeerd gaan, zoals Herat, onder haar gezag zou stellen.

In Herat bestaan geen onafhankelijke media. Ismail Khan en zijn mannen hebben journalisten en drukkers geïntimideerd en andere maatschappelijke organisaties onderdrukt. Niemand durft er meer over politiek te praten, terwijl Herat eeuwenlang een open cultureel centrum is geweest. „De Taliban hadden daar al een eind aan gemaakt, en nu zet Ismail Khan hun werk voort”, zei Sifton.

Khans woordvoerder Nasir Ahmad Alawi verwierp de beschuldigingen. „Wij respecteren hier de mensenrechten. We nodigen iedereen uit om zelf te komen kijken”, zei hij.

Khan, een etnische Tadzjiek die nauwe banden onderhoudt met Iran, staat aan het hoofd van een 30.000 man tellende militie die behoort tot de best getrainde en best uitgeruste van Afghanistan. Sinds hij aan de macht is gekomen wordt de Pathaanse minderheid in Herat geterroriseerd en bestolen.

HRW zei dat zowel Iran als de Verenigde Staten troepen in Herat hebben, dat beide hebben geholpen Ismail Khan groot te maken en dat zij nu ook moeten zorgen dat er een eind komt aan de bestaande situatie. De groep riep internationale donors, die 4,5 miljard dollar hebben toegezegd voor de wederopbouw van Afghanistan, op ervoor te zorgen dat er geen hulp wordt verspreid via Khan.

HRW verweet de Verenigde Naties onvoldoende te hebben gedaan om de mensenrechtenschendingen in Herat op te tekenen en aan de kaak te stellen. „Het wordt tijd dat de VS, de VN en alle andere in Afghanistan vertegenwoordigde landen bijeenkomen om met president Karzai een echt plan voor veiligheid en mensenrechten op te zetten”, zei Sifton.