Dit is een natuurlijk behoefte. Vanuit de schepping is het de mens gegeven de aarde te beheersen. Er moet in de wereld veel in bedwang worden gehouden. We mogen de aarde beheersen en beïnvloeden. Want beheersen en beïnvloeden zijn verbonden.

Onder controle
Grootmachten door de eeuwen heen hebben willen heersen. Koninkrijken en machthebbers hebben een gedeelte van de wereld onder controle gehad. Ook tegenwoordig wordt er veel op het spel gezet om macht uit te kunnen oefenen. Ook de westerse mens wil alles beheersen.

We zien dit met name in de politiek en in de wetenschap. De politiek is bij uitnemendheid het terrein van beheersen en nooit vrijwillig overgeven. De ontwikkelingen in de wetenschap zijn er ook op gericht om allerlei gebieden te beheersen. Alles moet onder controle komen. Ook in het bedrijfsleven wordt er gevochten om de macht. Want macht is heersen en heersen brengt geld met zich mee.

Daarom is het opgeven van een maatschappelijke positie zo moeilijk en gebeurt het ook zelden vrijwillig. Soms wordt er een leven lang gestreefd om een hoge positie te verwerven en daarmee een groter gedeelte van de samenleving te beheersen. Er wordt veel gevochten om overgeven te voorkomen, want overgave wordt gezien als verlies.

In de geestelijke gezondheidszorg gebeurt hetzelfde. Er zijn grote ontwikkelingen gaande. Er is ook hier vooruitgang in wetenschap en behandelingsmogelijkheden. Als gevolg daarvan worden diagnosesystemen ontwikkeld en behandelingsstrategieën uitgezet.

Voor iedere afwijking of voor ieder verschijnsel wordt een behandelingsprotocol bedacht. Dit is belangrijk en vaak noodzakelijk. Protocollen geven ondersteuning en duidelijke richtlijnen hoe een behandeling of een begeleiding moet plaatsvinden. Toch bestaat het gevaar dat hierdoor de individuele mens wordt vergeten met zijn eigen zaken en omstandigheden. De cliënt moet uniek blijven. Zeker in de geestelijke gezondheidszorg. Ook hier moet de hulpverlener niet alles willen beheersen.

Loslaten
In het sociale leven komt het voor dat de ene mens over de ander wil heersen. Met als gevolg dat onderlinge verhoudingen worden verstoord. De één wil over de ander de baas spelen. Onnodig zaken van de ander beïnvloeden. Vriendschappen worden erdoor verbroken.

Soms veroorzaakt dit veel verdriet aan beide kanten. Verdriet omdat de ene partij zich overheerst voelt en zich genoodzaakt ziet zich terug te trekken en de vriendschap te beëindigen. Verdriet aan de andere kant, omdat men niet begrijpt waarom de oude vriendschap wordt verbroken. Overheersingsdrang wordt niet gemakkelijk door de persoon zelf herkend.

Wat zou er meer vrede zijn en wat zouden er meer vriendschappen blijven bestaan als loslaten wat makkelijker zou zijn. Loslaten en overgeven. Overgeven van dingen die niet van wezenlijk belang zijn.

De mens heeft behoefte om te beheersen. Maar moet ontzettend veel overgeven en loslaten. Het hele leven bestaat uit loslaten. Ouders moeten door kinderen worden losgelaten. En kinderen opvoeden is een proces van beheersen en loslaten. Nadat kinderen geboren zijn, begint het aanbieden van structuur en regels. Maar heel snel moeten ouders leren loslaten en overgeven.

Gedeelten van de gezondheid moeten ook vaak worden losgelaten. Materiële voorwerpen verouderen. Heel het leven is loslaten. We moeten zelfs het leven loslaten. Loslaten, terwijl de mens zoveel vast wil houden. We moeten het overgeven. Niet overgeven aan het ”niets”, maar we moeten of mogen alles eens overgeven. Overgeven in de handen van Hem Die alles beheerst.

A. Brouwer-Otterspeer, directeur psychologenpraktijk