Aspecten van de kerkgang
Wat gebeurt er wanneer wij naar de kerk gaan? Waarom gaan we twee keer per zondag naar de kerk? Welke houding ten opzichte van onze ambtsdragers mag van ons verwacht worden? Deze en andere, soortgelijke, vragen worden door ds. P. van Ruitenburg aan de orde gesteld in zijn boek ”Naar de kerk”. Zelf geeft hij de bedoeling van zijn werk zo weer: „We volgen het verloop van de kerkdienst.” Allerlei aspecten van de kerkdienst en van onze kerkgang komen naar voren in „52 bijbeloverdenkingen over kerkgang”, zoals de ondertitel luidt.
Een breed scala aan onderwerpen passeert de revue. Om een wat vollediger indruk te geven: het ontmoeten van Christus onder het Woord, de aanspraak van de gemeente, de kleding van ouderen en jongeren in de kerk, de sacramentsdiensten, het kritisch luisteren naar de preek, voor Gods volk preken, het toezicht houden op elkaar in de gemeente - al deze punten komen naast andere ter sprake.De (korte) hoofdstukken worden in de titelpagina aangeduid als „bijbeloverdenkingen.” Ik vermoed dat velen bij deze typering denken aan meditaties, waarbij uitgaande van een Bijbeltekst bepaalde overwegingen naar voren worden gebracht. Het is goed om te bedenken dat in dit geval het uitgangspunt genomen wordt in thema’s die met de kerk(gang) te maken hebben -vaak praktische en actuele onderwerpen- waarbij dan een aantal teksten wordt genoemd. Het verband tussen de inhoud van een hoofdstuk en de genoemde Bijbelteksten is niet altijd even nauw.
Bespreek je een boek met niet minder dan 52 hoofdstukken over allerlei onderwerpen, dan pleit er veel voor om een aantal kenmerken te noemen van wat geboden wordt. Zo zou ik willen noemen de aandacht die de auteur aan de oudtestamentische eredienst besteedt. Tempel en synagoge worden niet uit het oog verloren. Dat mag verfrissend worden genoemd. Verder viel me de praktische inslag van de schrijver op. Hij is goed op de hoogte van de vragen die ten aanzien van allerlei onderwerpen onder zijn lezers leven en hij gaat die vragen niet uit de weg. Op een vaak nuchtere en evenwichtige wijze stelt hij zaken aan de orde. Daarbij weet hij het praktische en geestelijke op een ongedwongen wijze met elkaar te verbinden. Ik ken de schrijver niet persoonlijk, maar vanuit dit boek komt hij op mij over als een man die er veel vreugde in vindt om zijn lezers onderwijs te bieden, vaak heel concreet, om dan verder bepaalde lijnen te trekken naar het persoonlijk, geestelijk leven.
”Naar de kerk” laat zich vlot lezen. Helder formulerend gaat de schrijver zijn weg. Dat gegeven, gevoegd bij het bovenstaande, verklaart waarom ook dit werk van de auteur zijn weg zeker wel zal vinden.
Wanneer een werk zich vlot laat lezen, zoals hier het geval is, wijst dat op een zekere kracht. Kan deze kracht tegelijk ook de zwakheid van een boek worden? Op dit punt blijven er bij mij toch enkele vragen haken. Natuurlijk wil niemand beweren dat alleen boeken geschreven en gelezen mogen worden die de diepgang en inhoud hebben van de klassieken uit de kerkgeschiedenis. Ook zou het niet redelijk zijn om van een boek over de kerk(gang) te eisen dat het sterk exegetisch is. Toch zou naar mijn mening ”Naar de kerk” aan inhoud hebben gewonnen als wat meer tekstuitleg was geboden. Bij meerdere onderwerpen rezen bij mij vragen als: Is hier wat meer Schriftuitleg te geven? Kunnen hier wat meer lijnen getrokken worden vanuit de (gereformeerde) theologie? Verder zou wat sterker benadrukt kunnen worden dat we in de kerk boven alles te doen hebben met de levende God Zelf. Zitten we ook in onze gezindte niet dringend verlegen om het diepgewortelde besef dat we in onze kerkgang gedagvaard worden voor Hem, Die in Zijn heilige Wet en in Zijn weergaloos Evangelie Zelf tot ons spreekt?
N.a.v. ”Naar de kerk. 52 bijbeloverdenkingen over kerkgang”, door ds. P. van Ruitenburg; uitg. Den Hertog, Houten, 2008; 207 blz.; ISBN 978 90 331 2112 8; € 14,50.
