De realiteit is echter dat de VS en hun bondgenoten weinig anders dan symbolische maatregelen kunnen nemen, zoals het boycotten van door Moskou georganiseerde bijeenkomsten en evenementen. De westerse regeringen concentreerden zich na vijf dagen van felle gevechten, waaronder Russische aanvallen op burgerdoelen in Georgië, voornamelijk op het tot stand brengen van een staakt-het-vuren en humanitaire noden.Tegelijkertijd overlegden president George Bush en zijn hoogste medewerkers druk met Europese en andere landen over een reactie op de Russische operatie. ‘De idee is de Russen te laten voelen dat het niet langer ’busines as usual’ is’, zei een regeringsbron.De regering-Bush besloot dinsdag tot een boycot van een ontmoeting in Brussel van de Noord-Atlantische Raad, die voorbereidingen trof voor op Russisch verzoek belegd topoverleg. Verder wordt overwogen om een vrijdag te starten oefening van NAVO- en Russische marineschepen niet te laten doorgaan. Daarnaast is sprake van het royeren van Rusland als lid van de G8, die daardoor zou worden gereduceerd tot G7. Een andere optie is het schrappen van de uitnodiging aan Rusland om toe te treden tot de dertig landen tellende OESO.

Bush pleegde overleg met de Britse premier Gordon Brown, de Litouwse president Valdas Adamkus en de Poolse president Lech Kaczynski. Ook belde hij met de Georgische president Michail Saakasjvili, de Italiaanse premier Silvio Berlusconi en de Duitse bondskanselier Angela Merkel.

De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Condoleezza Rice keerde maandagavond van vakantie terug om zich met de crisis bezig te houden. Ze hield dinsdag een tweede ronde van besprekingen met haar collega’s van de G7, die op de hoogte werden gesteld van de bemiddelingsinspanningen van de Franse president Nicolas Sarkozy, als EU-voorzitter, in Moskou.
Ondertussen heerste onzekerheid over de situatie in Georgië. Witte-Huiswoordvoerder Tony Fratto zei dat volgens Georgië de Russische bombardementen dinsdag nog doorgingen.

Eerder dinsdag nam het Witte Huis in duidelijke taal afstand van een regimewisseling in Georgië. Fratto stelde nadrukkelijk dat Saakasjvili door het Georgische volk is gekozen en dat niemand het recht heeft die keuze te betwisten. Zijn presidentschap is ’een besluit van het Georgische volk’ en geen enkel ander volk heeft het recht ’zich af te vragen of hij de geschiktste persoon is’, zei Fratto. Hij reageerde daarmee op de Russische minister van buitenlandse zaken Sergej Lavrov, die zei dat Saakasjvili zou moeten aftreden.

Bush eiste maandag in jargon dat aan de Koude Oorlog deed denken het stoppen van de ’dramatische en brute geweldsescalatie’ in Georgië, een onmiddellijk staakt-het-vuren en de aanvaarding van internationale bemiddeling. ‘Rusland is een soeverein buurland binnengevallen en bedreigt een democratisch door het volk gekozen regering’, zei Bush. ‘Zo’n optreden is in de 21e eeuw onaanvaardbaar.’ Bush zei ook dat de Russische escalatie ernstige vragen aangaande de Russische intenties in Georgië en de regio oproept en de Russische reputatie in de wereld ’aanzienlijke schade’ berokkent.

Het Pentagon zei dat het ongeveer tweeduizend Georgische militairen die in Irak dienden, op verzoek van Georgië had teruggevlogen. De Russische premier Vladimir Poetin bekritiseerde die stap, omdat daardoor de Georgische militaire capaciteit in een conflictgebied zou worden versterkt. Een Amerikaanse woordvoerder wees Poetins kritiek van de hand en zei dat de VS op geen enkele wijze bijdraagt aan het conflict tussen Georgië en Rusland. Ook werd gewezen op een afspraak om in het geval van een noodsituatie in Georgië voor transport van militairen uit Irak te zorgen.

Pentagonmedewerkers zeiden maandag dat bij het uitbreken van de vijandelijkheden ongeveer 130 Amerikaanse leger- en civiele instructeurs in Georgië verbleven. Degenen in uniform zijn naar een veilige locatie overgebracht. Enkele tientallen burgers onder hen zijn in het weekeinde uit Georgië geëvacueerd.